अकबर की दक्षिण विजय
akabar ki dakshin vijay
| |
poora nam | jalaluddin muhammad akabar |
janm | 15 aktoobar san 1542 (lagabhag) |
janm bhoomi | amarakot, sindh (pakistan) |
mrityu tithi | 27 aktoobar, san 1605 (umr 63 varsh) |
mrityu sthan | fatehapur sikari, agara |
pita/mata | humayooan, mariyam maqani |
pati/patni | mariyam-uzh-zamani (haraka baee) |
santan | jahaangir ke alava 5 putr 7 betiyaan |
shasan kal | 27 janavari, 1556 - 27 aktoobar, 1605 ee. |
rajyabhishek | 14 faravari, 1556 kalanapur ke pas guradasapur |
yuddh | panipat, haldighati |
rajadhani | fatehapur sikari agara, dilli |
poorvadhikari | humayooan |
uttaradhikari | jahaangir |
rajagharana | mugal |
maqabara | sikandara, agara |
sanbandhit lekh | mugal kal |
bahamani rajy ke vikhandan ke uparant bane rajyoan khanadesh, ahamadanagar, bijapur evan golakunda ko akabar ne apane adhin karane ke lie 1591 ee. mean ek dootamandal ko dakshin ki or bheja. mugal sima ke sarvadhik nazadik hone ke karan ‘khanadesh’ ne mugal adhipaty ko svikar kar liya. ‘khanadesh’ ko "dakshin bharat ka pravesh dvar" bhi mana jata hai.
ahamadanagar vijay
1593 ee. mean akabar ne ahamadanagar par akraman hetu abdurrahim khanakhana evan murad ko dakshin bheja. 1594 ee. mean yahaan ke shasak burahanulamulk ki mrityu ke karan ahamadanagar ke qile ka dayitv bijapur ke shasak ali adilashah pratham ki vidhava chaandabibi par a gaya. chaandabibi ne ibrahim ke alpayu putr bahadurashah ko sultan ghoshit kiya evan svayan usaki sanrakshika ban gee. 1595 ee. mean mugal akraman ka isane lagabhag 4 mahine tak datakar samana kiya. antatah donoan pakshoan mean 1596 ee. mean samajhauta ho gaya. samajhaute ke anusar barar mugaloan ko sauanp diya gaya evan burahanulamulk ke pautr bahadurashah ko ahamadanagar ke shasak ke roop mean manyata pradan kar di gee. isi yuddh ke dauran mugal sarvapratham marathoan ke sampark mean aye. kuchh din bad chaandabibi ne apane ko ahamadanagar prashasan se alag kar diya. vahaan ke saradaroan ne sandhi ka ullanghan karate hue barar ko punah prapt karana chaha. akabar ne abul fazal ke sath murad ko ahamadanagar par akraman ke lie bheja. 1597 ee. mean murad ki mrityu ho jane ke karan abdurrahim khanakhana evan shahazada daniyal ko akraman ke lie bheja. akabar ne bhi dakshin ki or prasthan kiya. mugal sena ne 1599 ee. mean daulatabad evan 1600 ee. mean ahamadanagar qile par adhikar kar liya. chaandabibi ne atmahatya kar li.
asiragadh vijay
khanadesh ki rajadhani burahanapur par svayan akabar ne 1599 ee. mean akraman kiya. is samay vahaan ka shasak miran bahadur tha. usane apane ko asiragadh ke qile mean surakshit kar liya. akabar ne asiragadh ke qile ka gherav kar usake daravaze ko ‘sone ki chabhi’ se khola arthath akabar ne dil kholakar khanadesh ke adhikariyoan ko rupaye baante aur unhean kapatapoorvak apani or mila liya. 21 disambar, 1600 ee. ko miran bahadur ne akabar ke samaksh atmasamarpan kar diya, parantu akabar ne antim roop se is durg ko apane qabze mean 6 janavari 1601 ee. ko kiya. asiragadh ki vijay akabar ki antim vijay thi. miran bahadur ko bandi bana kar gvaliyar ke qile mean qaid kar liya gaya. 4000 asharfiyaan usake varshik nirvah ke lie nishchit ki gayian. in vijayoan ke pashchath akabar ne dakshin ke samrat ki upadhi dharan ki.
akabar ne barar, ahamadanagar evan khanadesh ki soobedari shahazada daniyal ko pradan kar di. bijapur evan golakunda par akabar adhikar nahian kar saka. is tarah akabar ka samrajy kandhar evan kabul se lekar bangal tak aur kashmir se lekar barar tak phaila tha.
left|30px|link=akabar ki uttar bharat par vijay|pichhe jaean | akabar ki dakshin vijay | right|30px|link=akabar dvara vijit rajy|age jaean |
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh