शरद पवार
sharad pavar
| |
poora nam | sharad goviandarav pavar |
janm | 12 disanbar, 1940 |
janm bhoomi | baramati, pune, maharashtr |
abhibhavak | pita- goviandarav pavar, mata- sharadabaee pavar |
pati/patni | pratibha shiande |
santan | ek putri- supriya |
nagarikata | bharatiy |
prasiddhi | rajanitijn |
parti | neshalist kaangres parti |
kary kal | mukhyamantri, maharashtr pratham-18 julaee, 1978 se 17 faravari, 1980 |
vidyalay | pune vishvavidyalay |
any janakari | 'apani shartoan par' sharad pavar ki aangrezi mean prakashit atmakatha 'aaun may tarms' ka hiandi anuvad hai jise 'rajakamal prakashan' dvara prakashit kiya gaya hai. |
adyatan | 15:29, 29 julaee 2020 (IST)
|
sharad goviandarav pavar (aangrezi: Sharad Govindrao Pawar, janm- 12 disanbar, 1940, pune, maharashtr) varishth bharatiy rajanitijn haian. vah rajyasabha ke sadasy aur neshanalist kaangres parti (enasipi) ke adhyaksh rahe haian, jisaki sthapana unhoanne 1999 mean ki thi. sharad pavar alag-alag samay par tin bar maharashtr ke mukhyamantri rahe. 1991-1993 ke dauran kendr sarakar mean rakshamantri aur 2004-2014 ke madhy krishi mantri bhi rah chuke haian. ve bharatiy kriket niyantran bord ke adhyaksh pad par bhi asin rahe. sharad pavar bharat ki sarvadhik prabhavashali rajanaitik hastiyoan mean ate haian. paanch dashak lanbe apane rajanaitik jivan mean unhoanne kabhi koee chunav nahian hara. do mauke aise bhi ae, jab ve bharat ke pradhanamantri ho sakate the. ve bharat aur maharashtr ke itihas ko sath ke dashak se dekh rahe haian.
praranbhik jivan
sharad goviandarav pavar ka janm 12 disambar, 1940 ko maharashtr ke pune mean hua tha. unake pita goviandarav pavar baramati ke krishak sahakari sangh mean karyarat the aur unaki mata sharadabaee pavar kateva di[1] mean parivar ke pharm ka dekh-rekh karati thian. sharad pavar ne pune vishvavidyalay se sambaddh brihan maharashtr k aaulej aauf k aaumars se shiksha prapt ki hai.
sharad pavar ka vivah pratibha shiande se hua. pavar danpatti ki ek putri hai jo baramati sansadiy kshetr se saansad hai. sharad pavar ke bhatije ajit pavar bhi maharashtr ki rajaniti mean pramukh sthan rakhate haian aur poorv mean maharashtr rajy ke up-mukhyamantri rah chuke haian. sharad pavar ke chhote bhaee pratap pavar marathi dainik ‘sakal’ ka sanchalan karate haian.
rajanitik jivan
maharashtr ke poorv mukhyamantri yashavantarav chauhan ko sharad pavar ka rajanaitik guru mana jata hai. san 1967 mean sharad pavar kaangres parti ke tikat par baramati vidhan sabha kshetr se chunakar pahali bar maharashtr vidhan sabha pahuanche. san 1978 mean pavar ne kaangres parti chho d di aur janata parti ke sath milakar maharashtr mean ek gathabandhan sarakar banayi aur pahali bar rajy ke mukhyamantri ban ge. san 1980 mean satta mean vapasi ke bad iandira gaandhi sarakar ne maharashtr sarakar ko barkhast kar diya. san 1980 ke chunav mean kaangres parti ko poorn bahumat mili aur e. ar. aantule ke netritv mean kaangres parti ki sarakar bani. san 1983 mean pavar bharatiy rashtriy kaangres (soshalist) ke adhyaksh bane aur apane jivan mean pahali bar baramati sansadiy kshetr se lok sabha chunav jita. unhoanne san 1985 mean hue vidhan sabha chunav mean bhi jit arjit ki aur rajy ki rajaniti mean dhyan kendrit karane ke lie lok sabha sit se tyagapatr de diya. vidhan sabha chunav mean bharatiy rashtriy kaangres (soshalist) ko 288 mean se 54 sitean mili aur sharad pavar vipaksh ke neta chune ge.[2]
san 1987 mean sharad pavar kaangres parti mean vapas a ge. joon 1988 mean tatkalin pradhanamantri rajiv gaandhi ne maharashtr ke tatkalin mukhyamantri shankararav chauhan ko kendriy vitt mantri bana diya jisake bad sharad pavar rajy ke mukhyamantri banaye ge. san 1989 ke lok sabha chunav mean maharashtr ke kul 48 sitoan mean se kaangres ne 28 sitoan par vijay hasil ki. faravari 1990 mean hue vidhanasabha chunav mean shivasena aur bharatiy janata parti gathabandhan ne kaangres ko k di takkar di aur kaangres parti ne kul 288 sitoan mean se 141 sitoan par vijay hasil ki par bahumat se chook gayi. sharad pavar ne 12 nirdaliy vidhayakoan se samarthan lekar sarakar banayi aur mukhyamantri bane.
san 1991 lok sabha chunav prachar ke dauran pradhanamantri rajiv gaandhi ki hatya kar di gayi jisake bad agale pradhanamantri ke roop mean narasianh rav aur en. di. tivari ke sath-sath sharad pavar ka nam bhi ane laga. lekin kaangres sansadiy dal ne narasianh rav ko pradhanamantri ke roop mean chuna aur sharad pavar raksha mantri banaye ge. march 1993 mean tatkalin mukhyamantri sudhakararav naeek ke pad chho dane ke bad sharad pavar ek bar phir maharashtr ke mukhyamantri bane. ve 6 march 1993 mean mukhyamantri bane, par usake kuchh dinoan bad hi maharashtr ki rajadhani muanbee 12 march ko bam dhamakoan se dahal gee aur saik doan log mare ge.
vipaksh ke neta
san 1995 ke vidhan sabha chunav mean shivasena-bijepi gathabandhan ne kul 138 sitoan par vijay hasil ki jabaki kaangres parti keval 80 sitean hi jit saki. sharad pavar ko istipha dena p da aur manohar joshi pradesh ke ne mukhyamantri bane. san 1996 ke lok sabha chunav tak sharad pavar rajy vidhan sabha mean bipaksh ke neta rahe aur lok sabha chunav mean jit ke bad unhoanne vidhan sabha se tyagapatr de diya. san 1998 ke madhyavadhi chunav mean sharad pavar ke netritv mean kaangres parti aur usake sahayogi daloan ne maharashtr mean 48 sitoan mean se 37 sitoan par kabza jamaya. sharad pavar 12vian lok sabha mean vipaksh ke neta chune ge.[2]
'neshanalist kaangres parti' ki sthapana
san 1999 mean jab 12vian lokasabha bhang kar di gayi aur chunav ki ghoshana huee tab sharad pavar, tarik anavar aur pi. e. sangama ne kaangres ke andar ye avaz uthaee ki kaangres parti ka pradhanamantri ummidavar bharat mean janm liya hua chahiye, n ki kisi aur desh mean. joon 1999 mean ye tinoan kaangres se alag ho ge aur ‘neshanalist kaangres parti’ ki sthapana ki. jab 1999 ke vidhan sabha chunav mean kisi bhi parti ko spasht bahumat nahian mila, tab kaangres aur neshanalist kaangres parti ne milakar sarakar banayi.
san 2004 mean lokasabha chunav ke bad sharad pavar yoo.pi.e. gathabandhan sarakar mean shamil hue aur unhean krishi mantri banaya gaya. san 2012 mean unhoanne san 2014 ka chunav n l dane ka elan kiya taki yuva cheharoan ko mauka mil sake.
khel-kood prashasan
200px|thumb|sharad pavar sharad pavar kabaddi, kho-kho, kushti, futab aaul aur kriket jaise kheloan mean dilachaspi rakhate haian aur inake prashasan se bhi ju de rahe haian. ve nimn sabhi sangathanoan ke mukhiya rah chuke haian-
- muanbee kriket esosieshan
- maharashtr kushti esosieshan
- maharashtr kabaddi esosieshan
- maharashtr kho-kho esosieshan
- maharashtr olanpiks esosieshan
- bharatiy kriket kantrol bord
- aantarrashtriy kriket parishad ke upadhyaksh
- aantarrashtriy kriket parishad ke adhyaksh
jujharupan
maharashtr vidhanasabha chunavoan ke lie prachar ka vah akhiri din tha jab soshal midiya par ek tasvir vayaral ho rahi thi. ye tasvir sharad pavar ki thi. satara mean ek chunav prachar ke dauran ki is tasvir mean moosaladhar barish mean bina ruke sharad pavar bhashan de rahe the. kaha ja raha tha ki jo bhi parinam ae, unamean is tasvir ki aham bhoomika rahi. is tasvir ne gem cheanjar ka kam kiya. is tasvir ke vayaral hone ke sath hi logoan ne sharad pavar ke jujharupan aur unaki date rahane ki kshamata ke bare mean batean karani shuroo kar dian.
apani jivani mean sharad pavar ne kaha tha ki unhean ye jujharupan, ye jivatata unaki maan sharada taee pavar se mili. unhoanne likha hai, "hamare gaanv mean ek avara saand tha. usaki vajah se gaanv ke logoan ko kaphi pareshaniyoan ka samana karana p data tha. ek din kisi ne use ag ke havale kar diya. jali huee halat mean vah s dak ke ek kinare gir p da. jab agale din meri maan sokar uthi unhoanne us ghayal saand ko dekha. usake sharir se khoon bah raha tha. meri maan usake pas gee aur behad komal bhavoan ke sath usaki pith par hath phera. itane mean vo saand uth kh da hua aur usane poori taqat ke sath meri maan ko uthakar ek or jhatak diya. agale pandrah minat tak vo saand apane poore vazan ke sath unhean dabata raha. isaki vajah se unaki jaanghoan ki sari haddiyaan toot gee thian. jab unhean aspatal mean bharti karaya gaya to d aauktar ko unake ek pair se lagabhag chhah ianch ki ek haddi nikalani p di. vo aaupareshan to saphal raha, lekin us hadase ke bad vo kabhi bhi bina sahare ke chal nahian sakian. itana kuchh ho jane ke bavajood meri maan ne kabhi bhi du:kh nahian manaya."[3]
bhale hi sharad pavar ki jivatata ki charcha aj ho rahi ho, lekin kee bar unhean apane badalate rukh ki vajah se alochan ka samana bhi karana p da hai. sharad pavar ne bijepi sarakar ki kaman sanbhali aur sal 2014 mean deveandr phadanavis ko apratyaksh samarthan dekar is sarakar ko bacha liya. jis vakt unhoanne soniya gaandhi ke viruddh jakar kaangres se kinara kiya aur enasipi ka nirman kiya, unaki tarif huee. lekin bahut jaldi hi unhoanne kaangres ke sath gathabandhan kar liya aur yoopie sarakar mean soniya gaandhi ke netritv mean kam kiya. sattar ke dashak mean tatkalin mukhyamantri vasantadada patil ka samarthan karane ko lekar bhi unaki alochana huee.
atmabal
varishth patrakar pratap asbe sharad pavar ki rajaniti aur rananiti par qaribi nazar rakhate ae haian. unaka kahana hai "pavar ka ye roop aur jujharupan koee naya nahian hai". sharad pavar jitane jujharu dikhate haian vo asaliyat mean usase kahian adhik akramak haian. asbe manate haian ki rajaniti mean vo sansadiy pranali se bahut adhik prabhavit haian, isalie aisa bahut kam hi hota hai ki unaka akramak roop samane ae. kaiansar ke khilaf unaki l daee unaki jivatata ka ek aur behatarin udaharan hai."
bibisi ke dijital editar miliand khaandekar batate haian- "sal 2004 ke lokasabha chunavoan ka vakt tha. maian pune mean sharad pavar ki raili ko kavar karane ke lie tha. raili ke dauran hi unhoanne ghoshana ki ki ek bar yah raili khatm ho jaegi to vo sidhe aspatal jaeange jahaan unaka ek imarajeansi aaupareshan hona hai. vo vahaan se muanbee ke lie ravana hue. iantaravyoo ke lie maian unake sath unaki kar mean hi tha. vo brich kaiandi aspatal mean bharti hue. jab pavar ki bimari ki khabar samane aee to aisa mana jane laga ki vo abase sakriy taur par kam nahian kareange, lekin ab jo hai hamare samane hai. vo kaiansar se l dakar kh de haian aur ab lagabhag 15 sal bad bhi vo paryapt sakriy haian. ye unaka atmabal nahian to aur kya hai...".
atmakatha
sharad pavar ki atmakatha 'apani shartoan par' ka lokaparn rashtriy sangrahalay sabhagar, janapath, nee dilli mean hua tha. is mauke par sitaram yechoori, ke. si tyagi, gulam nabi azad, praphull patel, niraj shekhar, satish chandr, di. raja, supriya sule aur kee any rajaneta bhi shamil hue the.
'apani shartoan par' sharad pavar ki aangrezi mean prakashit atmakatha 'aaun may tarms' ka hiandi anuvad hai jise 'rajakamal prakashan' dvara prakashit kiya gaya hai. 'apani shartoan par' kitab ki bhoomika mean sharad pavar ne kaha, "yah kitab maianne apane jivan par drishtipat karane ke lie taiyar ki, sath hi kuchh jaroori batoan par apane vichar rakhane aur kuchh batoan ke javab dene ke lie bhi". atmakatha mean sharad pavar ne apane kee dashak lanbe rajanitik jivan par najar dali hai aur gathabandhan ki rajaniti se lekar kaangres ke aantarik lokatantr, desh mean krishi aur udyogoan ke halat ke sath-sath bhavi bharat ki chunautiyoan par apane nishkarsh bhi vyakt kie haian.
is pustak mean sharad pavar desh par ae sankat ke kuchh kshanoan par bhi durlabh janakari dete chalate haian, jinamean apatakal aur desh ki kshetriy tatha rashtriy rajaniti par usake prabhav; 1991 mean chandrashekhar sarakar ka patan; rajiv gaandhi aur ech.es. loangoval ke bich hua panjab samajhauta; babari masjid dhvans; 1993 ke mumbee dange; latoor ka bhookamp; enar aaun vidyut pariyojana vivad aur soniya gaandhi dvara pradhanamantri pad n lene ka phaisala adi nirnayak mahatv ke mudde shamil haian. bharatiy rajaniti ke kuchh b de namoan ka romaanchakari aankalan bhi unhoanne kiya hai, jisase iandira gaandhi, rajiv gaandhi, soniya gaandhi, vaee.bi. chavhan, moraraji desaee, bijoo patanayak, atal bihari vajapeyi, chandrashekhar, pi. vi. narasimha rav, j aaurj pharnaandis aur bal thakare ke vyaktitvoan par nee roshani p dati hai.[4]
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
- ↑ baramati se 10 kilomitar door
- ↑ 2.0 2.1 sharad pavar (hiandi) itshindi.com. abhigaman tithi: 29 julaee, 2020.
- ↑ sharad pavar: akhir kahaan se aya unamean ye jujharupan? (hiandi) bbc.com. abhigaman tithi: 29 julaee, 2020.
- ↑ sharad pavar ki atmakatha 'apani shartoan par', padhane ko mileange dilachasp kisse (hiandi) aajtak.intoday.in. abhigaman tithi: 29 julaee, 2020.
bahari k diyaan
sanbandhit lekh
kramaank | rajy | mukhyamantri | tasvir | parti | padabhar grahan |