शैलोदा नदी

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search

shailoda nadi ka ullekh valmiki ramayan mean uttarakuroo ke sanbandh mean hai-

'tan tu deshamatikramy shailodanam nimnaga, ubhayostirayostasyaah kichaka nam venavah.'[1]

  • mahabharat, sabhaparv 28, dakshinaty path mean bhi isaka varnan hai-

'merumandarayormadhye shailodamabhito nadimh, ye te kichakavenoonaan chhayaan ramyamupasate. khashanjhakhashchanadyotanh praghasandirghavenikanh, pashupaanshch kuliandaanshch tanganan paratangananh.'

  • shailoda nadi meru aur mandarachal parvatoan ke madhy mean sthit kahi gee hai aur usake donoan tatoan par 'kichak' nam ke baansoan ke van batae gaye haian.[2]
  • valmiki ne bhi isake tat par kichak vrikshoan ka varnan kiya hai. 'kichak' chini bhasha ka shabd kaha jata hai.
  • is nadi ke tat par khash, praghas, kuliand, tangan, paratangan adi logoan ka nivas bataya jata hai. ye log yudhishthir ke rajasooy yajn mean ‘pipilak suvarn’ lae the-

‘tadh vai pipilakan nam uddhritan yath pipilikaiah jataroopan dronameyamaharshuah pujasho nripaah.[3]

  • pipilak suvarn ke bare mean kianvadanti ka ullekh megasthaniz[4] ne bhi kiya hai. yah kianvadanti prachin vyaparik jagat mean tibbati suvarn ke bare mean prachalit thi.
  • vasudev sharan agraval ne shailoda nadi ka abhijnan vartaman khotan nadi se kiya hai. is nadi ke tat par aj bhi 'yashab' ya 'ashmasar' ki khanean haian, jise shayad prachin kal mean suvarn kaha jata tha. khotan nadi pashchimi chin tatha roos ki sima ke nikat bahati hai.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. valmiki ramayan, kishkindhakand 43,37
  2. aitihasik sthanavali |lekhak: vijayendr kumar mathur |prakashak: rajasthan hindi granth akadami, jayapur |sankalan: bharatakosh pustakalay |prishth sankhya: 911 |
  3. mahabharat, sabhaparv 52, 4
  4. chandragupt maury ki sabha ke yavan doot

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah