namakaran
shaankhayan shrautasootr ka granth nam pratyek adhyay ke ant mean likhi gee pushpika se nirdharit kiya gaya hai. shaankhayan shrautasootr ki anartiyakrit tika ke anusar is granth ke kartta suyajnachary haian.[1]
sanskaran
varadatt-sut anartiy ki tika sahit shaankhayan shrautasootr ka hillebrandth ne sampadan kiya hai jo kalakatta se char bhagoan mean 1888-1899 mean prakashit hai. isamean 17 aur 18 adhyayoan par govind ki tika hai. is granth ka aangrezi mean anuvad kaland ne kiya jise lokesh chandr ne sampadit kiya. yah nagapur se 1953 mean prakashit hai. is sanskaran mean shaankhayan shrautasootr ke vishay mean ek prastavana bhi hai.
brahmanagat adhar
anek sthanoan par shaankhayan shrautasootr kaushitaki brahman ka anusaran karata hai; udaharanarth shaankhayan shrautasootr[2] mean aya 'vartraghn: poorv ajy bhag:' vaky kaushitaki brahman[3] par adhrit hai. isi tarah shaankhayan shrautasootr[4] gat 'navanuyaja:' vaky kaushitaki brahman[5] par adhrit hai, shaankhayan shrautasootr mean kabhi-kabhi shatapath brahman ka anusaran kiya gaya hai. jaise ki shaankhayan shraut sootragat 'asaviti jyeshthasy putrasy namabhivyavrity yavanto va bhavanti. atmanoajataputr:'[6] ka adhar shatapath brahman[7] gat 'ath putrasy nam grahnati. idan meayanpootroanusantanavaditi. yadi putra n syadathatman ev nam grahniyath' shaankhayan shrautasootr[8] 'subrahmanyapratikan triroopaanshvabhivyahrity vachan visrijante.' shaankhayan shrautasootr[9] gat 'yadi satray dikshitoath samyuttishtheth somamapabhajy rajanan vishvajitatiratren yajet sarvastomen sarvaprishthen sarvavedasadakshinen' tandyamahabrahman[10] mean 'yadi satray diksheran ath samyuttishthet somamapabhajy vishvajitatiratren yajet sarvavedasen' roop mean prapy hai.
aise kuchh sthal haian jinase anuman kiya ja sakata hai ki kaushitaki brahman shaankhayan shrautasootr ko grihit manakar chalata hai. udaharanarth shaankhayan shrautasootr[11] mean aya hai 'ayajyayajnan jataveda antar: poorvo asminnishady. sanvansanian suvimucha vimunchadhehyasmabhyan dravinan jataved:.' kaushitaki brahman mean yah mantr adha hi uddhrit hai lekin shaankhayan shrautasootr mean yah mantr poorn roop se diya gaya hai, isase kaland ne[12] yah anuman kiya hai ki shaankhayan shrautasootr kaushitaki brahman se bhi adhik prachin ho sakata hai. usi tarah shaankhayan shrautasootr[13] mean yah mantr aya hai ki− 'bhadradabhi shrey: prehi brihaspati: pureta te astu. athemavasy var a prithivya areshatroonkrinuhi sarvavir:..' shaankhayan shrautasootr mean yah mantr poorn roop se diya gaya hai jab ki kaushitaki brahman[14] mean is mantr ke keval pratham do pad hi die ge haian. shaankhayan shrautasootr[15] mean jo nigad milata hai vah kaushitaki brahman[16] mean poorn roop se upalabdh hai. yadi shaankhayan shrautasootr kaushitaki brahman se prachin hota to vah yah nigad poorn roop se kaise uddhrit karata? isase bhi yah soochit hota hai ki shaankhayan shrautasootr kaushitaki brahman se prachin hai. khonda ka is sandarbh mean anuman hai ki ye donoan granth samakalin haian, athava shabd rachana aur kalpana−vinyas donoan parasparik hoange aur brahman granth ka pravakta usase prabhavit hoga.[17]
vishay−vastu aur kaushitaki brahman se sambandh
shaankhayan shrautasootr darshapoornamas (kaushitaki brahman 4) shaankhayan shrautasootr[18] agnyadhey, punaradhey (kaushitaki brahman) shaankhayan shrautasootr[19] agnihotr (kaushitaki brahman 2) shaankhayan shrautasootr[20] vividh ishtiyaan (kaushitaki brahman 3) shaankhayan shrautasootr[21] −chaturmasy (kaushitaki brahman 5) shaankhayan shrautasootr[22] prayashchitt[23], shaankhayan shrautasootr 4 − pindapitriyajn, shoolagav ityadi shaankhayan shrautasootr 5−8 agnishtom[24] shaankhayan shrautasootr 9 − ukthy, shodashinh, atiratr[25] shaankhayan shrautasootr 10 − dvadashah[26], shaankhayan shrautasootr chaturviansh abhiplav shadah, abhijit, svar saman, vishuvat, vishvajit[27], shaankhayan shrautasootr 12 − hotrak ke shastr[28] shaankhayan shrautasootr[29] prayashchitt ityadi 3.14−29 satrayagagavamayan ityadi.
tika tippani aur sandarbh
- ↑ 1.2.18 svamatasthapanarthan suyajnachary: shrutimudajahar
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 2.5.12
- ↑ kaushitaki brahman, 1.4
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 3.13.25
- ↑ kaushitaki brahman, 5.1
- ↑ shaankhayan shrautasootr 2.12.10-11
- ↑ shatapath brahman, 1.9.3.21
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 10.21.17
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 13.13.1
- ↑ tandyamahabrahman, 9.3.1
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 1.15.17
- ↑ anuvad pri. 21
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 5.6.2
- ↑ kaushitaki brahman, 7.10
- ↑ shaankhayan shrautasootr, 7.6.2
- ↑ kaushitaki brahman, 28.5.6
- ↑ Ritual Sutras, prishth 530−531
- ↑ 2.1.5
- ↑ 2.6.7
- ↑ shaankhayan shrautasootr 23.1.12
- ↑ shaankhayan shrautasootr 3.13−18
- ↑ shaankhayan shrautasootr 3.19−21
- ↑ kaushitaki brahman 26−3−6
- ↑ kaushitaki brahman 7−16−18−14
- ↑ kaushitaki brahman 16.11−17−17.9, 18−1−5
- ↑ kaushitaki brahman 20, 21, 26−7−17, 27
- ↑ kaushitaki brahman, 19, 22, 23, 24, 25
- ↑ kaushitaki brahman, 28−30
- ↑ shaankhayan shrautasootr 13.1−13
sanbandhit lekh
shrautasootr |
---|
| rrigvediy shrautasootr | | | shukl-krishna yajurvediy | | | samavediy shrautasootr | | | atharvavediy shrautasootr | |
|
shrutiyaan
upaved aur vedaang |
---|
| upaved |
|
kamandak sootr · kautily arthashastr · chanaky sootr · nitivakyamritasootr · brihaspatey arthadhikarakamh · shukraniti | | |
mukti kalpataroo · vriddh sharangadhar · vaishampayan niti-prakashika · samaraangan sootradhar · adhvaryu | | | | | |
agnigrahasootraraj · ashvinikumar sanhita · ashtaangahriday · indrasootr · charak sanhita · jabalisootr · dalbhy sootr · deval sootr · dhanvantari sootr · dhatuved · brahman sanhita · bhel sanhita · manasootr · shabd kautoohal · sushrut sanhita · soop sootr · sauvari sootr |
| | vedaang |
kalp | | | shiksha |
gautami shiksha (samaved) · naradiy shiksha· paniniy shiksha (rrigved) · bahy shiksha (krishna yajurved) · mandki shiksha (atharvaved) · yajnavalky shiksha (shukl yajurved) · lomashiy shiksha | | vyakaran |
kalp vyakaran · kamadhenu vyakaran · panini vyakaran · prakriti prakash · prakriti vyakaran · mugdhabodh vyakaran · shaktayan vyakaran · sarasvat vyakaran · hemachandr vyakaran | | niruktt |
mukti kalpataroo · vriddh sharangadhar · vaishampayan niti-prakashika · samaraangan sootradhar | | chhand |
gargyaprokt upanidan sootr · chhand manjari · chhandasootr · chhandovichit chhand sootr · chhandoanukramani · chhalapudh vritti · jayadev chhand · janashramaan chhandovichit · vrittaratnakar · veankatamadhav chhandoanukramani · shrutavek | | jyotish |
aryabhatiy jyotish · naradiy jyotish · parashar jyotish · brahmagupt jyotish · bhaskarachary jyotish · varahamihir jyotish · vasishth jyotish · vedaang jyotish |
|
|
upanishad | | rrigvediy upanishad | | | yajurvediy upanishad |
shukl yajurvediy | | | krishna yajurvediy | |
| | samavediy upanishad | | | atharvavediy upanishad | | | | | rrigvediy brahman granth | | | yajurvediy brahman granth |
shukl yajurvediy | | | krishna yajurvediy | |
| | samavediy brahman granth | | | atharvavediy brahman granth | | |
sootr-granth | | rrigvediy sootr-granth | | | yajurvediy sootr-granth |
shukl yajurvediy | | | krishna yajurvediy | |
| | samavediy sootr-granth |
masakasootr · latyayan sootr · khadir shrautasootr · jaiminiy grihyasootr · gobhil grihyasootr · khadir grihyasootr · gautam dharmasootr · drahyayan grihyasootr · drahyayan dharmasootr | | atharvavediy sootr-granth | |
|
shakha | | shakha |
shakal rrigvediy shakha · kanv shukl yajurvediy · madhyandin shukl yajurvediy · taittiriy krishna yajurvediy · maitrayani krishna yajurvediy · kath krishna yajurvediy · kapishthal krishna yajurvediy · shvetashvatar krishna yajurvediy · kauthumi samavediy shakha · jaiminiy samavediy shakha · ranayaniy samavediy shakha · paippalad atharvavediy shakha · shaunakiy atharvavediy shakha | | mantr-sanhita |
rrigved mantr-sanhita · shukl yajurved mantr- sanhita · samaved mantr-sanhita · atharvaved mantr-sanhita | | aranyak | | |
pratisakhy evan anukramanika | | rrigvediy pratisakhy |
shaankhayan pratishakhy · brihad pratishakhy · arshanukramanika · ashvalayan pratishakhy · chhandonukramanika · rrigpratishakhy · devatanukramanika · sarvanukramanika · anuvakanukramanika · brihadvatanukramanika · rrigh vijnan | | yajurvediy pratisakhy |
shukl yajurvediy |
katyayan shulvasootr · katyayanukramanika · vajasaneyi pratishakhy | | krishna yajurvediy |
taittiriy pratishakhy |
| | samavediy pratisakhy |
shaunakiya chaturdhyapika |
|
|
smriti sahity |
---|
| smritigranth | | | puran | | | mahakavy | | | darshan | | | nibandh |
jimootavahan krit : dayabhag · kalavivek · vyavahar matrika · aniruddh krit : pitridayita · haralata · ballalasen krit :acharasagar · pratishthasagar · adbhutasagar · shridhar upadhyay krit : kalamadhav · dattakamimaansa · parasharamadhav · gotr-pravar nirnay · muhoortamadhav · smritisangrah · vratyastom-paddhati · nandapandit krit : shraddh-kalpalata · shuddhi-chandrika · tattvamuktavali · dattak mimaansa · · narayanabhatat krit : tristhali-setu · antyeshti-paddhati · prayog ratnakar · kamalakar bhatt krit: nirnayasindhu · shoodrakamalakar · danakamalakar · poortakamalakar · vedaratn · prayashchittaratn · vivad tandav · kashinath upadhyay krit : dharmasindhu · nirnayamrit · purusharth-chintamani · shoolapani krit : smriti-vivek (apoorn) · raghunandan krit : smriti-tattv · chandeshvar krit : smriti-ratnakar · vachaspati mishr : vivad-chintamani · devan bhatat krit : smriti-chandrika · hemadri krit : chaturvarg-chintamani · nilakandabhatat krit : bhagavant bhaskar · mitramishr krit: vir-mitroday · lakshmidhar krit : krity-kalpataru · jagannath tarkapanchanan krit : vivadarnav | | agam |
vaishnavagam |
ahirbudhny-sanhita · eeshvar-sanhita · kapilajanli-sanhita · jayakhy-sanhita · padmatantr-sanhita · parashar-sanhita · brihadbrahm-sanhita · bharadvaj-sanhita · lakshmi-sanhita · vishnutilak-sanhita · vishnu-sanhita · shriprashn-sanhita · sattvat-sanhita | | shaivagam |
tattvatray · tattvaprakashika · tattvasangrah · tatpary sangrah · nareshvar pariksha · nadakarika · paramoksh-nirashakarika · pashupat sootr · bhogakarika · mokshakarika · ratnatray · shrutisooktimala · soot-sanhita | | shaktagam |
vamagam |
advaitabhavopanishad · arunopanishad · kalikopanishad · kaulopanishad · taropanishad · tripuropanishad · brahichopanishad · bhavanopanishad | | mishramarg |
kalanidhi · kularnav · kuleshvari · chandrak · jyotsravati · durvasas · barhaspaty · bhuvaneshvari | | samayachar |
vasishthasanhita · shukrasanhita · sanakasanhita · sanatkumarasanhita · sanandanasanhita | | tantrik sadhana |
kalivilas · kularnav · kool-choo damani · jnanarnav · tantraraj · tripura-rahasy · dakshinamoorti-sanhita · namakeshvar · prapanchasar · mantr-maharnav · mahanirvan · rudrayamal · shaktisangam-tantr · sharada-tilak |
|
|
|
varnamala kramanusar lekh khoj