|
|
(156 intermediate revisions by 5 users not shown) |
Line 1: |
Line 1: |
| ====वर्णमाला क्रमानुसार विलोम शब्द====
| | |
| {| align=center width=100% cellspacing=0 cellpadding=3>
| |
| |-
| |
| | colspan="2"| {{वर्णमाला सूची}}
| |
| |-
| |
| | valign="top"|
| |
| ===अ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''अमृत'''- विष
| |
| '''अथ'''- इति
| |
| '''अन्धकार'''- प्रकाश
| |
| '''अल्पायु'''- दीर्घायु
| |
| '''अनुराग'''- विराग
| |
| '''अनुज'''- अग्रज
| |
| '''अधिक'''- न्यून
| |
| '''अर्थ'''- अनर्थ
| |
| '''अपेक्षा'''- नगद
| |
| '''अतिवृष्टि'''- अनावृष्टि
| |
| '''अनुपस्थिति'''- उपस्थिति
| |
| '''अज्ञान'''- ज्ञान
| |
| '''अनुकूल'''- प्रतिकूल
| |
| '''अभिज्ञ'''- अनभिज्ञ
| |
| '''अल्प'''- अधिक
| |
| '''अनिवार्य'''- वैकल्पिक
| |
| '''अगम'''- सुगम
| |
| '''अभिमान'''- नम्रता
| |
| '''अनुग्रह'''- विग्रह
| |
| '''अपमान'''- सम्मान
| |
| '''अरुचि'''- रुचि
| |
| '''अर्वाचीन'''- प्राचीन
| |
| '''अवनति'''- उन्नति
| |
| '''अवनी'''- अंबर
| |
| '''अच्छा'''- बुरा
| |
| '''अच्छाई'''- बुराई
| |
| '''अमीर'''- गरीब
| |
| '''अंधेरा'''- उजाला
| |
| '''अर्जित'''- अनर्जित
| |
| '''अंत'''- प्रारंभ
| |
| '''अंतिम'''- प्रारंभिक
| |
| '''अनजान'''- जाना-पहचाना
| |
| </sort>
| |
| ===आ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''आदि'''- अंत
| |
| '''आगामी'''- गत
| |
| '''आग्रह'''- दुराग्रह
| |
| '''आकर्षण'''- विकर्षण
| |
| '''आदान'''- प्रदान
| |
| '''आलस्य'''- स्फूर्ति
| |
| '''आदर्श'''- यथार्थ
| |
| '''आय'''- व्यय
| |
| '''आहार'''- निराहार
| |
| '''आविर्भाव --- तिरोभाव
| |
| '''आमिष'''- निरामिष
| |
| '''आर्द्र'''- शुष्क
| |
| '''आजादी'''- गुलामी
| |
| '''आकाश'''- पाताल
| |
| '''आशा'''- निराशा
| |
| '''आश्रित'''- निराश्रित
| |
| '''आरंभ'''- अंत
| |
| '''आदर'''- अनादर
| |
| '''आलोक'''- अंधकार
| |
| '''आयात'''- निर्यात
| |
| '''आर्य'''- अनार्य
| |
| '''आदि'''- अनादि
| |
| '''आस्तिक'''- नास्तिक
| |
| '''आस्था'''- अनास्था
| |
| '''आवश्यक'''- अनावश्यक
| |
| '''आनंद'''- शोक
| |
| '''आधुनिक'''- प्राचीन
| |
| '''आना'''- जाना
| |
| '''आकर्षण'''- विकर्षण
| |
| '''आलस्य'''- फुर्ती
| |
| '''आध्यात्मिक'''- भौतिक
| |
| </sort>
| |
| ===इ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''इच्छा'''- अनिच्छा
| |
| '''इष्ट'''- अनिष्ट
| |
| '''इच्छित'''- अनिच्छित
| |
| '''इहलोक'''- परलोक
| |
| </sort>
| |
| ===ई===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===उ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''उत्कर्ष'''- अपकर्ष
| |
| '''उत्थान'''- पतन
| |
| '''उद्यमी'''- आलसी
| |
| '''उर्वर'''- ऊसर
| |
| '''उधार'''- नगद
| |
| '''उपस्थित'''- अनुपस्थित
| |
| '''उत्कृष्ट'''- निकृष्ट
| |
| '''उत्तम'''- अधम
| |
| '''उपजाऊं'''- बंजर
| |
| '''उदय'''- अस्त
| |
| '''उपकार'''- अपकार
| |
| '''उदार'''- अनुदार
| |
| '''उत्तीर्ण'''- अनुत्तीर्ण
| |
| '''उत्तर'''- दक्षिण
| |
| '''ऊंचा'''- नीचा
| |
| '''उन्नति'''- अवनति
| |
| '''उदय'''- अस्त
| |
| '''उचित'''- अनुचित
| |
| '''उत्तरार्द्ध'''- पूर्वार्द्ध
| |
| </sort>
| |
| ===ए===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''एकता'''- अनेकता
| |
| '''एक'''- अनेक
| |
| </sort>
| |
| ===ऐ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''ऐसा'''- वैसा
| |
| </sort>
| |
| ===ओ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===औ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''औपचारिक'''- अनौपचारिक
| |
| </sort>
| |
| ===ॠ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===क===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''कृतज्ञ'''- कृतघ्न
| |
| '''क्रय'''- विक्रय
| |
| '''कमाना'''- खर्च करना
| |
| '''क्रूर'''- दयालु
| |
| '''कच्चा'''- पक्का
| |
| '''कटु'''- मधुर
| |
| '''क्रिया'''- प्रतिक्रिया
| |
| '''कड़वा'''- मीठा
| |
| '''क्रुद्ध'''- शान्त
| |
| '''कर्म'''- निष्कर्म
| |
| '''कठिनाई'''- सरलता
| |
| '''कच्चा माल'''- तैयार माल
| |
| '''कभी-कभी'''- अक्सर
| |
| '''कठिन'''- सरल
| |
| '''केंद्रित'''- विकेंद्रित
| |
| '''करीबी'''- दूर के
| |
| '''कम'''- अघिक
| |
| </sort>
| |
| ===ख===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''खेद'''- प्रसन्नता
| |
| '''खिलना'''- मुरझाना
| |
| '''खुशी'''- दुख, गम
| |
| '''खरीददार'''- विक्रेता
| |
| '''खरीद'''- बिक्री
| |
| '''खरीदना'''- बेचना
| |
| </sort>
| |
| ===ग===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''गर्म'''- ठंडा
| |
| '''गन्दा'''- साफ़
| |
| '''गहरा'''- उथला
| |
| '''गुरु'''- लघु
| |
| '''गरीब'''- अमीर
| |
| '''गुण'''- दोष, अवगुण
| |
| '''गलत'''- सही
| |
| </sort>
| |
| ===घ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''घृणा'''- प्रेम
| |
| '''घात'''- प्रतिघात
| |
| '''घर'''- बाहर
| |
| '''घाटा'''- फायदा
| |
| </sort>
| |
| ===च===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''चर'''- अचर
| |
| '''चौड़ी'''- संकरी, तंग
| |
| </sort>
| |
| ===छ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''छोटा'''- बड़ा
| |
| '''छूत'''- अछूत
| |
| </sort>
| |
| ===ज===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''जन्म'''- मृत्यु
| |
| '''जल्दी'''- देरी
| |
| '''जीवन'''- मरण
| |
| '''जल'''- थल
| |
| '''जड़'''- चेतन
| |
| '''जंगम'''- स्थावर
| |
| '''जटिल'''- सरस
| |
| '''जिम्मेदार'''- गैर
| |
| </sort>
| |
| ===झ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''झूठ'''- सच
| |
| </sort>
| |
| ===ट===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===ठ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''ठोस'''- तरल
| |
| </sort>
| |
| ===ड===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''डरपोक'''- निड़र
| |
| </sort>
| |
| ===ढ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===ण===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===त===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''तुच्छ'''- महान
| |
| '''तकलीफ'''- आराम
| |
| '''तपन'''- ठंडक
| |
| </sort>
| |
| ===थ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===द===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''दुर्लभ'''- सुलभ
| |
| '''दाता'''- याचक
| |
| '''दिन'''- रात
| |
| '''देव'''- दानव
| |
| '''दुराचारी'''- सदाचारी
| |
| '''दयालु'''- निर्दयी
| |
| '''देशी'''- परदेशी
| |
| </sort>
| |
| | valign="top"|
| |
| ===ध===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''धीरे'''- तेज
| |
| '''धनी'''- गरीब, निर्धन
| |
| '''धर्म'''- अधर्म
| |
| '''धूप'''- छाँव
| |
| '''धीर'''- अधीर
| |
| </sort>
| |
| ===न===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''न्याय'''- अन्याय
| |
| '''निजी'''- सार्वजनिक
| |
| '''नकद'''- उधार
| |
| '''नियमित'''- अनियमित
| |
| '''निश्चित'''- अनिश्चित
| |
| '''निरक्षर --- साक्षर
| |
| '''नूतन'''- पुरातन
| |
| '''निंदा'''- स्तुति
| |
| '''निर्दोष'''- र्दोष
| |
| '''नीचा'''- ऊंचा
| |
| '''नकली'''- असली
| |
| '''निर्माण'''- विनाश
| |
| '''निकट'''- दूर
| |
| </sort>
| |
| ===प===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''प्यार'''- घृणा
| |
| '''प्रत्यक्ष'''- परोक्ष
| |
| '''पतला'''- मोटा
| |
| '''पाप'''- पुण्य
| |
| '''पतिव्रता'''- कुलटा
| |
| '''प्रलय'''- सृष्टि
| |
| '''पवित्र'''- अपवित्र
| |
| '''प्रश्न'''- उत्तर
| |
| '''पूर्ण'''- अपूर्ण
| |
| '''प्रेम'''- घृणा
| |
| '''परतंत्र'''- स्वतंत्र
| |
| '''प्राचीन'''- नवीन / नया
| |
| '''पक्ष'''- निष्पक्ष
| |
| '''प्राकृतिक'''- अप्राकृतिक
| |
| '''पहाड़'''- मैदान
| |
| '''प्रसन्न'''- अप्रसन्न
| |
| '''प्रभावित'''- अप्रभावित
| |
| '''पोषण'''- कुपोषण
| |
| '''परिचित'''- अपरिचित
| |
| '''प्रवेश'''- निकास
| |
| '''पदोन्नति'''- पदावनति
| |
| '''प्रतिकूल'''- अनुकूल
| |
| '''प्रारंभ'''- अंत
| |
| '''पसंद'''- नापसंद
| |
| </sort>
| |
| ===फ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===ब===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''बंधन'''- मुक्ति
| |
| '''बुद्धिमता'''- मूर्खता
| |
| '''बासी'''- ताजा
| |
| '''बाढ़'''- सूखा
| |
| '''बुराई'''- भलाई
| |
| </sort>
| |
| ===भ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''भूलना'''- याद करना
| |
| '''भाव'''- अभाव
| |
| </sort>
| |
| ===म===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''मूक'''- वाचाल
| |
| '''मितव्यय'''- अपव्यय
| |
| '''मोक्ष'''- बंधन
| |
| '''मौखिक'''- लिखित
| |
| '''मानवता'''- दानवता
| |
| '''महात्मा'''- दुरात्मा
| |
| '''मान'''- अपमान
| |
| '''मधुर'''- कटु
| |
| '''मित्र'''- शत्रु
| |
| '''मिथ्या'''- सत्य
| |
| '''मंगल'''- अमंगल
| |
| '''महंगा'''- सस्ता
| |
| '''मेहनती'''- आलसी / कामचोर
| |
| '''मृत्यु'''- जन्म
| |
| '''मंजूर'''- नामंजूर
| |
| '''मुमकिन'''- नामुमकिन
| |
| </sort>
| |
| ===य===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''यश'''- अपयश
| |
| '''युद्ध'''- शांति
| |
| '''योग्य'''- अयोग्य
| |
| </sort>
| |
| ===र===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''रात'''- दिन
| |
| '''रुग्ण'''- स्वस्थ
| |
| '''रक्षक'''- भक्षक
| |
| '''राग'''- द्वेष
| |
| '''रात्रि'''- दिवस
| |
| '''राजा'''- रंक
| |
| '''रुचि'''- अरुचि
| |
| '''रईस'''- गरीब
| |
| '''रुचि'''- अरुचि
| |
| '''रोजगार'''- बेरोजगार
| |
| </sort>
| |
| ===ल===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''लाभ'''- हानि
| |
| '''लोकतंत्र'''- राजतंत्र
| |
| '''लिखित'''- मौखिक
| |
| </sort>
| |
| ===व===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''व्यवस्था'''- अव्यवस्था
| |
| '''व्यावहारिक'''- अव्यावहारिक
| |
| '''विधि'''- निषेध
| |
| '''विधवा'''- सधवा
| |
| '''वरदान'''- अभिशाप
| |
| '''विनम्रता --- घमंड
| |
| '''विजय'''- पराजय
| |
| '''वसंत'''- पतझर
| |
| '''विरोध'''- समर्थन
| |
| '''विशुद्ध'''- दूषित
| |
| '''विषम'''- सम
| |
| '''विद्वान'''- मूर्ख
| |
| '''विश्वास'''- अविश्वास
| |
| '''विकसित'''- अविकसित
| |
| '''विशिष्ट'''- सामान्य / साधारण
| |
| '''विश्वनीय'''- अविश्वनीय
| |
| '''विस्तृत'''- संक्षिप्त
| |
| '''विकास'''- ह्रास
| |
| </sort>
| |
| ===श===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''श्वेत'''- श्याम
| |
| '''शयन'''- जागरण
| |
| '''शीत'''- उष्ण
| |
| '''शुभ'''- अशुभ
| |
| '''शुष्क'''- आर्द्र
| |
| '''शोर'''- शांन्ति
| |
| '''शुक्ल'''- कृष्ण
| |
| '''शूर'''- कायर
| |
| </sort>
| |
| ===श्र===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''श्रम'''- विश्राम
| |
| '''श्रोता'''- वक्ता
| |
| </sort>
| |
| ===ष===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===स===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''स्वतंत्र'''- परतंत्र
| |
| '''स्वस्थ'''- अस्वस्थ
| |
| '''स्वीकृत'''- अस्वीकृत
| |
| '''स्वदेश'''- विदेश
| |
| '''स्वर्ग'''- नरक
| |
| '''स्तुति'''- निंदा
| |
| '''स्वाधीन'''- पराधीन
| |
| '''स्वत्रंता --- दासता
| |
| '''स्वीकार'''- अस्वीकार
| |
| '''स्थाई --- अस्थायी
| |
| '''सजीव'''- निर्जीव
| |
| '''सुगंध'''- दुर्गन्ध
| |
| '''संक्षेप'''- विस्तार
| |
| '''सरस'''- नीरस
| |
| '''सौभाग्य'''- दुर्भाग्य
| |
| '''सगुण'''- निर्गुण
| |
| '''सक्रिय'''- निष्क्रय
| |
| '''सफल'''- असफल
| |
| '''सज्जन'''- दुर्जन
| |
| '''संतोष'''- असंतोष
| |
| '''सम्मान'''- अनादर
| |
| '''सुखान्त'''- दुखांत
| |
| '''सच'''- झूठ
| |
| '''सुन्दर'''- बदसूरत
| |
| '''साक्षर'''- निरक्षर
| |
| '''साधु'''- असाधु
| |
| '''सुपुत्र'''- कुपुत्र
| |
| '''सुर'''- असुर
| |
| '''सुमति'''- कुमति
| |
| '''सच'''- झूठ
| |
| '''साकार'''- निराकार
| |
| '''सुजन'''- दुर्जन
| |
| '''सम्मान'''- अपमान
| |
| '''सुर्योदय'''- सूर्यास्त
| |
| '''सामान्य'''- विशेष
| |
| '''सरकारी'''- गैरसरकारी
| |
| '''सुविधा'''- असुविधा
| |
| '''सस्ता'''- महंगा
| |
| '''सुंदर'''- कुरूप
| |
| '''सक्षम'''- अक्षम
| |
| '''सुबह'''- शाम
| |
| '''सुरक्षित'''- असुरक्षित
| |
| '''संभव'''- असंभव
| |
| '''संतुलन'''- असंतुलन
| |
| '''सावधानी'''- असावधानी
| |
| '''सघन'''- विरल
| |
| '''सहायक'''- बाधक
| |
| '''सहमत'''- असहमत
| |
| '''सुख'''- दुख
| |
| '''सहयोग'''- असहयोग
| |
| '''सहमति'''- असहमति
| |
| '''समापन'''- उद्घाटन
| |
| '''सर्दी'''- गर्मी
| |
| '''समाजवाद'''- पूँजीवाद
| |
| '''संतुलित'''- असंतुलित
| |
| </sort>
| |
| ===ह===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''हर्ष'''- शोक
| |
| '''हित'''- अहित
| |
| '''हिंसा'''- अहिंसा
| |
| '''हार'''- जीत
| |
| '''हानि'''- लाभ
| |
| </sort>
| |
| ===क्ष===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''क्षणिक'''- शाश्वत
| |
| </sort>
| |
| ===त्र===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| </sort>
| |
| ===ज्ञ===
| |
| <sort order="asc" class="ul">
| |
| '''ज्ञान'''- अज्ञान
| |
| </sort>
| |
| |}
| |