Difference between revisions of "कात्यायन"
Jump to navigation
Jump to search
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
Line 1: | Line 1: | ||
− | + | ||
− | |||
प्राचीन साहित्य में ‘कात्यायन’ के अनेक सन्दर्भ मिलते हैं- | प्राचीन साहित्य में ‘कात्यायन’ के अनेक सन्दर्भ मिलते हैं- | ||
#’कात्यायन’ [[विश्वामित्र]] कलोत्पन्न एक प्राचीन ॠषि थे। उन्होंने '[[श्रौतसूत्र]]', '[[गृह्यसूत्र]]' आदि की रचना की थी। | #’कात्यायन’ [[विश्वामित्र]] कलोत्पन्न एक प्राचीन ॠषि थे। उन्होंने '[[श्रौतसूत्र]]', '[[गृह्यसूत्र]]' आदि की रचना की थी। |
Revision as of 07:27, 18 May 2010
prachin sahity mean ‘katyayan’ ke anek sandarbh milate haian-
- ’katyayan’ vishvamitr kalotpann ek prachin rrishi the. unhoanne 'shrautasootr', 'grihyasootr' adi ki rachana ki thi.
- gomil namak ek prachin rrishi ke putr ka nam katyayan tha. inake rache hue tin granth kahe jate haian- ‘grahy-sangrah’, ‘chhandahparishisht’ aur ‘karm pradip’.
- ‘katyayan’ ek bauddh achary the jinhoanne ‘abhidharm jnan prasthan’ namak granth ki rachana ki thi. inaka samay buddh se 45 varsh uparant mana jata hai.
- ek any bauddh achary the jinhoanne ‘pali vyakaran’ ki rachana ki thi aur jo pali mean ‘kachchayan’ nam se prasiddh haian.
- prasiddh maharshi tatha vyakaran shastr ke praneta jinhoanne paniniy ashtadhyayi ka parishodhan kar us par vartik likha tha. kuchh log ‘prakrit prakash’ ke rachanakar vararuchi ko inase abhinn manate hai.
- katyayan ke samay ke prashn ko lekar vidvanoan mean matabhed hai.
- katyayan ka samay maiksamoolar ke anusar chauthi shatabdi eesa poorv tatha bebar ke anusar eesa ke janm ke 25 varsh poorv hai.
- vyakaran ke atirikt ‘shrot sootroan’ aur ‘yajurved pratishakhy’ ke bhi rachayita katyayan hi mane jate haian.
- bebar ne inake sootroan ka sampadan kiya hai. katyayan ko ek smriti ka bhi rachanakar kaha jata hai.
- katha saritsagar ke anusar ye pushpadant namak gandharv ke avatar the.
- katyayan ke nam se prapt prasiddh granthoan ki soochi is prakar haian-
- shraut sootr
- ishti paddhati
- grih parishisht
- karm pradip
- shraddh kalp sootr
- pashu bandh sootr
- pratihar sootr
- bhrajashlok
- rudrividhan
- vartik path
- katyayani shaanti
- katyayani shiksha
- snan vidhi
- katyayan karika
- katyayan prayog
- katyayan ved prapti
- katyayan shakha bhashy
- katyayan smriti
- katyayanopanishad
- katyayan grih karika
- vrishotsagan paddhati
- atur sanyas vidhi
- grihyasootr
- shukl yajuahpratishakhy
- prakat prakash
- abhidharm jnan prasthan.
- bhramavash ye sabhi granth vararuchi katyayan ke mane jate haian kintu yah uchit jnat nahian hota. inamean se anek granth aprapy haian.