गैप सागर झील

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.
gaip sagar jhil
nam gaip sagar jhil, dooangarapur
prakar kritrim
desh bharat
rajy rajasthan
nagar/zila dooangarapur
nirdeshaank 23°50'28" uttar; 73°43'21" poorv
kshetraphal 44.5 haikteyar
googal manachitr gaip sagar jhil
any janakari gaip sagar jhil ke pas hi 'shrinath ji' ka prasiddh mandir hai. mandir parisar mean mukhy mandir ke alava kee chhote-chhote mandir haian. inamean se ek mandir 'vijayaraj rajeshvar' ka hai, jo bhagavan shiv ko samarpit hai.

gaip sagar jhil (aangrezi:Gap Sagar Lake) rajasthan ke dooangarapur mean sthit hai. is jhil ke khoobasoorat prakritik vatavaran mean vibhinn prajatiyoan ke pakshi rahate haian. isalie b di sankhya mean pakshiyoan ko dekhane mean ruchi rakhane vale log yahaan ate haian. jhil ke pas hi 'shrinathaji' ka prasiddh mandir hai. mandir parisar mean mukhy mandir ke alava kee chhote-chhote mandir haian. inamean se ek mandir 'vijayaraj rajeshvar' ka hai, jo bhagavan shiv ko samarpit hai.

nirman

gaip sagar jhil ke nirman se sanbandhit kianvadanti ke anusar is jhil ke sthan par pahale chaubisoan ke khet the. is smriti ko chirasthayi banae rakhane ke lie pal par tin chhatriyaan banaee geean, jinhean ‘chaubisoan ki chhatriyaan’ kaha jata hai. lahalahati fasaloan ne vahaan se gujar rahe dooangarapur ke sahookar shyamaladas dav da ke putroan ka dhyan apani or khiancha aur ve gehooan ki uanbiyaan pane ki jid karane lage, kiantu sandhya ho jane ki vajah se vahaan chaukidar ne iankar kar diya. rote hue bachchoan ne ghar akar khinn man se yah bat pita ko batayi. yah sari ghatana seth ko nagavar gujari. usane in khetoan ka astitv mita dene ki than li aur inhean kharid kar talab banavane ka kam shuroo kiya. raj-darabar se ju de logoan ne tatkalin maharaval ko sari sthiti samajhate hue is kam ko yah kahakar band karane ki gujarish ki ki aisa ho jane par seth ki kirti ho jaegi. tab band karane ke yatn shuroo hue aur chalaki ke sath seth ko samajhaya gaya ki talab banane par machhaliyoan ka shikar hoga aur isaka sara pap use lagega. yah bat seth ko janch gee aur usane talab ka kam bich mean hi chho d diya. isaki evaj mean seth ko kharcha evan manak chauk mean jamin de di gee, jahaan usane sanvat 1526 mean adinath bhagavan ka mandir banavane ka kam shuroo kiya, jo sanvat 1529 mean poorn hua.[1]

kshetraphal

kshetraphal ke lihaj se dekha jae to apane charoan taraf char ghat vali gaip sagar jhil 279 bigha 2 bisva (44.5 haikteyar) hai, jisake mukhy ghat ki lambaee hi 700 phit aur ooanchaee 100 phit hai. jalashayoan ke vastu shastr ki puratan vidhiyoan par adharit gaip sagar ke uttari parshv mean tahasil chaurahe se lekar ramabola math tak 570 phit lamba dhobi ghat hai, jo jirn-shirn ho chuka hai. badal mahal ke niche janana ghat hai, jahaan sannariyaan athah jalarashi ke bich khud ko pakar apana saundary nikharati thian; jabaki vaneshvar mahadev mandir ke samane chhota ghat tha, jo sadhu-santoan aur mahant-mathadhishoan ke snan-dhyan mean prayukt hota tha. mukhy ghat dooangarapur nagarapalika ne san 1993-1994 mean bharav dalakar 450 phit ka kar diya, isase isaka paramparik svaroop sankuchit ho gaya.

jirnoddhar

samay-samay par gaip sagar jhil ki marammat ka kam hota raha hai. dooangarapur ke 27vean maharaval shivasianh, eesvi san 1730-1785 (vikram sanvat 1786-1842) ke samay vyapak star par isaki marammat ka kam hua. unhoanne talab ko paryatan sthal banane ke lie isaki mukhy pal par chhatariyaan banavaeean, jinhean 'shivashahi chhatariyaan' kaha jata hai. riyasat ke tatkalin sanbhraant vyaktiyoan ke nam par yahian otali mean pareva patthar ki prashasti aankit ki gee. ab isake lekh ghis ge haian. maharaval lakshmanasianh ne isake jirnoddhar mean ruchi li aur bhaga mahal ke pas ki chhatari ko doosare chhor par sthapit karava diya.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. dooangarapur ki gaip sagar jhil (hindi). . abhigaman tithi: 14 mee, 2014.

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah