Difference between revisions of "इंद्रावती -नूर मुहम्मद"

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
[unchecked revision][unchecked revision]
Line 5: Line 5:
 
बहुतै सलातीन जग केरे। आइ सहास बने हैं चेरे॥
 
बहुतै सलातीन जग केरे। आइ सहास बने हैं चेरे॥
 
सब काहू परदाया धारई । धरम सहित सुलतानी करई॥
 
सब काहू परदाया धारई । धरम सहित सुलतानी करई॥
कवि ने अपनी कहानी की भूमिका इस प्रकार बाँधी है॥
+
*कवि ने अपनी कहानी की भूमिका इस प्रकार बाँधी है॥
 
मन दृग सों इक राति मझारा । सूझि परा मोहिं सब संसारा॥
 
मन दृग सों इक राति मझारा । सूझि परा मोहिं सब संसारा॥
 
देखेउँ एक नीक फुलवारी । देखेउँ तहाँ पुरुष औ नारी॥
 
देखेउँ एक नीक फुलवारी । देखेउँ तहाँ पुरुष औ नारी॥
 
दोउ मुख सोभा बरनि न जाई । चंद सुरुज उतरे भुइँ आई॥
 
दोउ मुख सोभा बरनि न जाई । चंद सुरुज उतरे भुइँ आई॥
तपी एक देखेउतेहि ठाऊँ । पूछेउँ तासौं तिन्हकर नाऊँ॥
+
तपी एक देखे उतेहि ठाऊँ । पूछेउँ तासौं तिन्हकर नाऊँ॥
 
कहा अहै राजा औ रानी । इंद्रावति औ कुँवर गियानी॥
 
कहा अहै राजा औ रानी । इंद्रावति औ कुँवर गियानी॥
 
आगमपुर इंद्रावती, कुँवर कलिंजर रास॥
 
आगमपुर इंद्रावती, कुँवर कलिंजर रास॥
 
प्रेम हुँते दोउन्ह कहँ, दीन्हा अलख मिलाय॥</poem>
 
प्रेम हुँते दोउन्ह कहँ, दीन्हा अलख मिलाय॥</poem>
*कवि ने [[जायसी]] के पहले के कवियों के अनुसार पाँच पाँच चौपाइयों के उपरांत दोहे का क्रम रखा है। इसी ग्रंथ को सूफी पद्धति का अंतिम ग्रंथ मानना चाहिए।
+
*कवि ने [[जायसी]] के पहले के कवियों के अनुसार पाँच पाँच चौपाइयों के उपरांत दोहे का क्रम रखा है। इसी [[ग्रंथ]] को सूफी पद्धति का अंतिम ग्रंथ मानना चाहिए।
 
*'इंद्रावती' की रचना करने पर शायद [[नूर मुहम्मद]] को समय समय पर यह उपालंभ सुनने को मिलता था कि तुम [[मुसलमान]] होकर [[हिन्दी]] [[भाषा]] में रचना करने क्यों गए।  
 
*'इंद्रावती' की रचना करने पर शायद [[नूर मुहम्मद]] को समय समय पर यह उपालंभ सुनने को मिलता था कि तुम [[मुसलमान]] होकर [[हिन्दी]] [[भाषा]] में रचना करने क्यों गए।  
 
{{लेख प्रगति|आधार= |प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1 |माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }}  
 
{{लेख प्रगति|आधार= |प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1 |माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }}  

Revision as of 06:41, 8 July 2013

  • noor muhammad ne 1157 hijari (sanvath 1801) mean 'iandravati' namak ek suandar akhyan kavy likha jisamean 'kalianjar' ke rajakumar rajakuanvar aur agamapur ki rajakumari iandravati ki premakahani hai.
  • kavi ne prathanusar us samay ke shasak muhammadashah ki prashansa is prakar ki hai -

karauan muhammadashah bakhanoo . hai sooraj dehali sulatanoo॥
dharamapanth jag bich chalava . nibar n sabare soan dukh pava॥
bahutai salatin jag kere. ai sahas bane haian chere॥
sab kahoo paradaya dharee . dharam sahit sulatani karee॥

  • kavi ne apani kahani ki bhoomika is prakar baandhi hai॥

man drig soan ik rati majhara . soojhi para mohian sab sansara॥
dekheuan ek nik phulavari . dekheuan tahaan purush au nari॥
dou mukh sobha barani n jaee . chand suruj utare bhuian aee॥
tapi ek dekhe utehi thaooan . poochheuan tasauan tinhakar naooan॥
kaha ahai raja au rani . iandravati au kuanvar giyani॥
agamapur iandravati, kuanvar kalianjar ras॥
prem huante dounh kahan, dinha alakh milay॥

  • kavi ne jayasi ke pahale ke kaviyoan ke anusar paanch paanch chaupaiyoan ke uparaant dohe ka kram rakha hai. isi granth ko soophi paddhati ka aantim granth manana chahie.
  • 'iandravati' ki rachana karane par shayad noor muhammad ko samay samay par yah upalanbh sunane ko milata tha ki tum musalaman hokar hindi bhasha mean rachana karane kyoan ge.
panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

bahari k diyaan

sanbandhit lekh