गोंडवाना महाद्वीप

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
chitr:Disamb2.jpg goandavana ek bahuvikalpi shabd hai any arthoan ke lie dekhean:- goandavana (bahuvikalpi)

goandavana mahadvip ek aitihasik mahadvip tha. yah prachin vrihat mahadvip[1] painjiya ka dakshini bhag tha. isaka uttari bhag 'l aaureshiya' kaha jata tha. goandavana mahadvip ka nam eduarad sues ne bharat ke goandavana kshetr ke nam par rakha tha. goandavana bhoo-bhag aj ke samast dakshini golardh ke alava bharatiy upamahadvip aur arab prayadvip, jo vartaman me uttari golardh me hai, ka udgam sthal hai. aj se 13 karo d sal pahale goandavana mahadvip ke tootane se aaustreliya, aantarkatika aur bharat ka nirman hua tha.

vishalata

'goandavana' nam narmada nadi ke dakshin mean sthit prachin goand rajy se vyutpann hai, jahaan se goandavana kal ki shilaoan ka sabase pahale vijnan jagath ko bodh hua tha. vijnan yah batata hai ki qarib 50 karo d varsh pahale prithvi par do maha-mahadvip hi the. ek ka nam 'goandavana laiand' rakha gaya aur ek ka 'l aaureshiya'. goandavana laiand dakshin golardh mean tha aur usake tootane se aantarkatika, aaustreliya, dakshini amerika aur afrika mahadvip bane. goandavana laiand ke kuchh hisse l aaureshiya ke kuchh hissoan se ju d ge, jinamean arab prayadvip aur bharatiy upamahadvip haian. goandavana laiand ka nam bharat ke goandavana pradesh ke nam par rakha gaya hai, kyoanki yahaan goandavana laiand ke shuruati bhoogarbhiy praman mile the. do ne dvip milane se yah pata chalata hai ki ye dvip bharat v aaustreliya ke bich goandavana laiand ki bhoomi ke hisse the, jo bharat se alag hone ki prakriya mean bane.[2]

himalay parvatamala ka nirman

in dvipoan ki oopari satah sapat hai aur inamean chattanoan ki banavat samudr ke aandar ke dvipoan jaisi nahian hai, jo batata hai ki ye kabhi samudri satah se oopar the. yah to mana hi jata hai ki pahale goandavana laiand ek maha-mahadvip tha aur dayanasoroan ke jamane mean yah vibhajit hua. tab aantarkatika bhi barph ke niche nahian daba tha. aantarkatika mean miloan gahari barph ke niche vishal parvatamala ki khoj huee hai, jo alps se bhi b di hai. yahaan kabhi jangal, nadiyaan, paha d the. bharatiy upamahadvip l aaureshiya se takaraya aur is vajah se himalay parvatamala bani. yah prakriya abhi khatm nahian huee hai. bharatiy upamahadvip dhire-dhire eshiya mean dhans raha hai aur himalay kshetr mean ane vale jyadatar bhookanpoan ki vajah bhi yahi hai. ab vaijnanik yah janane ki koshish kar rahe haian ki yah prakriya kaise huee.

jivashm prapti

pahale yah mana jata tha ki afrika sabase pahale alag hua, lekin kuchh varsh pahale afrika ke naijar mean aise dayanasoroan ke ‘jivashm’ mile, jo takariban sadhe nau karo d varsh pahale hue the aur aise jivashm dakshin amerika mean bhi mile haian. yani yah vibhajan shayad bad mean hua ho. afriki tat ke qarib maidagaskar ek vishal dvip aur desh hai. yah qarib 13 karo d varsh pahale goandavana laiand ke tootane ke bad bharatiy upamahadvip ka hissa tha, jo shayad ath karo d sal pahale bharat se alag hokar afrika ke qarib pahuanch gaya tha. maidagaskar mean kee aise jiv aur pe d-paudhe milate haian, jo bharat to kya, duniya mean kahian nahian milate. aisa kyoan hai, yah bhi ek gutthi hai. ye sari batean jnan to badhati haian, lekin yah bhi batati haian ki in ghatanaoan ke bare mean ham bahut hi kam janate haian.[2]


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. super continent
  2. 2.0 2.1 do dvipoan ki kahani (hindi). . abhigaman tithi: 23 navambar, 2013.

bahari k diyaan

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah