अर्ह: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
No edit summary |
शिल्पी गोयल (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 1: | Line 1: | ||
{{शब्द संदर्भ लघु | {{शब्द संदर्भ लघु | ||
|हिन्दी= आदरणीय, माननीय, उपयुक्त, योग्य, अधिकारी, पात्र, मूल्यवान, मूल्य, | |हिन्दी= आदरणीय, माननीय, उपयुक्त, योग्य, अधिकारी, पात्र, मूल्यवान, मूल्य, पूज्य, [[इन्द्र]], [[विष्णु]] | ||
|व्याकरण=धातु, [[विशेषण]], पुल्लिंग | |||
|उदाहरण= | |उदाहरण=पूजार्ह- (पूजा+अर्ह), पूजा के योग्य, पूजनीय, दंडार्ह- (दंड+अर्ह), दंड के योग्य, दंडनीय | ||
|विशेष= यौगिक शब्द बनाने में विशेषण रूप में 'अर्ह' (उपयुक्त/योग्य) का उपयोग अधिक होता है। | |विशेष= यौगिक शब्द बनाने में विशेषण रूप में 'अर्ह' (उपयुक्त/योग्य) का उपयोग अधिक होता है। | ||
|पर्यायवाची= इन्द्र, अनंतदृष्टि, अर्ह, देवेंद्र, देवेश, अर्घ, मूल्य, अर्थ, उपयोगी, उपयुक्त, फ़ायदेमंद, योग्य, व्यवहार्य, हितकारी | |पर्यायवाची= इन्द्र, अनंतदृष्टि, अर्ह, देवेंद्र, देवेश, अर्घ, मूल्य, अर्थ, उपयोगी, उपयुक्त, फ़ायदेमंद, योग्य, व्यवहार्य, हितकारी | ||
|संस्कृत= | |संस्कृत=[अर्ह्+अच्], आदरणीय, आदर योग्य, पात्र, अधिकारी,-<ref>अर्हाविभोजयन् विप्रो दण्यमर्हति माषकम्- [[मनुस्मृति]] 8/312</ref>, योग्य, दावेदार, अधिकारी- <ref>नैवार्हः पैतृकं रिकथं पतितोत्पादितो हि सः- मनुस्मृति 9/144</ref>, <ref>संस्कारमर्हस्त्वं न च लप्स्यसे-रामायण</ref>, <ref>तस्मान्नार्हा वयं हन्तुंधार्तराष्ट्रान् स्वबान्धवान्- भगवदगीता 1/37</ref>, इसी प्रकार मान. वध. दंड. आदि सुहावना, उचित, उपयुक्त-<ref>केवलं यानमर्ह स्यात्- पंचतंत्र 3</ref>, <ref>स भृत्योऽर्हो महीभुजाम् पंचतंत्र 1/87-92</ref> | ||
|अन्य ग्रंथ= | |अन्य ग्रंथ= | ||
}} | }} |
Revision as of 08:24, 16 January 2011
हिन्दी | आदरणीय, माननीय, उपयुक्त, योग्य, अधिकारी, पात्र, मूल्यवान, मूल्य, पूज्य, इन्द्र, विष्णु |
-व्याकरण | धातु, विशेषण, पुल्लिंग |
-उदाहरण | पूजार्ह- (पूजा+अर्ह), पूजा के योग्य, पूजनीय, दंडार्ह- (दंड+अर्ह), दंड के योग्य, दंडनीय |
-विशेष | यौगिक शब्द बनाने में विशेषण रूप में 'अर्ह' (उपयुक्त/योग्य) का उपयोग अधिक होता है। |
-विलोम | |
-पर्यायवाची | इन्द्र, अनंतदृष्टि, अर्ह, देवेंद्र, देवेश, अर्घ, मूल्य, अर्थ, उपयोगी, उपयुक्त, फ़ायदेमंद, योग्य, व्यवहार्य, हितकारी |
संस्कृत | [अर्ह्+अच्], आदरणीय, आदर योग्य, पात्र, अधिकारी,-[1], योग्य, दावेदार, अधिकारी- [2], [3], [4], इसी प्रकार मान. वध. दंड. आदि सुहावना, उचित, उपयुक्त-[5], [6] |
अन्य ग्रंथ | |
संबंधित शब्द | |
संबंधित लेख |
अन्य शब्दों के अर्थ के लिए देखें शब्द संदर्भ कोश
टीका टिप्पणी और संदर्भ
- ↑ अर्हाविभोजयन् विप्रो दण्यमर्हति माषकम्- मनुस्मृति 8/312
- ↑ नैवार्हः पैतृकं रिकथं पतितोत्पादितो हि सः- मनुस्मृति 9/144
- ↑ संस्कारमर्हस्त्वं न च लप्स्यसे-रामायण
- ↑ तस्मान्नार्हा वयं हन्तुंधार्तराष्ट्रान् स्वबान्धवान्- भगवदगीता 1/37
- ↑ केवलं यानमर्ह स्यात्- पंचतंत्र 3
- ↑ स भृत्योऽर्हो महीभुजाम् पंचतंत्र 1/87-92