Difference between revisions of "देवनागरी वर्णमाला"
Jump to navigation
Jump to search
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
व्यवस्थापन (talk | contribs) m (Text replace - "Category:हिन्दी भाषा" to "Category:हिन्दी भाषाCategory:भाषा कोश") |
गोविन्द राम (talk | contribs) |
||
(7 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{{tocright}} | {{tocright}} | ||
− | + | '''देवनागरी वर्णमाला''' के समस्त वर्णों को [[व्याकरण (व्यावहारिक)|व्याकरण]] में दो भागों में विभक्त किया गया है- [[स्वर (व्याकरण)|स्वर]] और [[व्यंजन (व्याकरण)|व्यंजन]]। | |
==वर्णमाला== | ==वर्णमाला== | ||
− | + | {| class="bharattable-pink" | |
− | + | |+ वर्णमाला के स्वर | |
− | + | |- | |
− | + | | '''स्वर''' | |
− | + | | अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, ए, ऐ, ओ, औ | |
− | क, ख, ग, घ, ङ | + | |- |
− | च, छ, ज, झ, ञ | + | | अनुस्वार |
− | ट, ठ, ड, ढ, ण, ड़, ढ़ | + | | अं |
− | त, थ, द, ध, न | + | |- |
− | प, फ, ब, भ, म | + | | विसर्ग- |
− | य, र, ल, व | + | |अ: |
− | श, ष, स, | + | |} |
− | + | {| class="bharattable-pink" | |
− | + | |+ वर्णमाला के व्यंजन | |
− | + | |- | |
− | ==== | + | | [[कण्ठ्य व्यंजन|कण्ठय]] |
+ | | क, ख, ग, घ, ङ | ||
+ | |- | ||
+ | | [[तालव्य व्यंजन|तालव्य]] | ||
+ | | च, छ, ज, झ, ञ | ||
+ | |- | ||
+ | | [[मूर्धन्य व्यंजन|मूर्धन्य]] | ||
+ | | ट, ठ, ड, ढ, ण, ड़, ढ़ | ||
+ | |- | ||
+ | | [[दन्त्य व्यंजन|दन्त्य]] | ||
+ | | त, थ, द, ध, न | ||
+ | |- | ||
+ | | [[ओष्ठ्य व्यंजन|ओष्ठय]] | ||
+ | | प, फ, ब, भ, म | ||
+ | |- | ||
+ | | [[अन्तःस्थ व्यंजन|अन्तःस्थ]] | ||
+ | | य, र, ल, व | ||
+ | |- | ||
+ | | सिबिलैंट | ||
+ | | श, ष, स | ||
+ | |- | ||
+ | | [[महाप्राण व्यंजन|महाप्राण]] | ||
+ | | ह (जैसे- ख, ध, भ) | ||
+ | |- | ||
+ | | गृहीत | ||
+ | | ज़, फ़, ऑ | ||
+ | |- | ||
+ | | [[संयुक्त व्यंजन|संयुक्त व्यंजन]] | ||
+ | | क्ष, त्र, ज्ञ, श्र | ||
+ | |} | ||
+ | ====स्वर==== | ||
{{मुख्य|स्वर (व्याकरण)}} | {{मुख्य|स्वर (व्याकरण)}} | ||
*जिन वर्णों का उच्चारण करते समय साँस, कंठ, तालु आदि स्थानों से बिना रुके हुए निकलती है, उन्हें 'स्वर' कहा जाता है। | *जिन वर्णों का उच्चारण करते समय साँस, कंठ, तालु आदि स्थानों से बिना रुके हुए निकलती है, उन्हें 'स्वर' कहा जाता है। | ||
− | ==== | + | ====व्यंजन==== |
{{मुख्य|व्यंजन (व्याकरण)}} | {{मुख्य|व्यंजन (व्याकरण)}} | ||
*जिन वर्णों का उच्चारण करते समय साँस कंठ, तालु आदि स्थानों से रुककर निकलती है, उन्हें 'व्यंजन' कहा जाता है। | *जिन वर्णों का उच्चारण करते समय साँस कंठ, तालु आदि स्थानों से रुककर निकलती है, उन्हें 'व्यंजन' कहा जाता है। | ||
*प्राय: व्यंजनों का उच्चारण स्वर की सहायता से किया जाता है। | *प्राय: व्यंजनों का उच्चारण स्वर की सहायता से किया जाता है। | ||
+ | ==विडियो== | ||
+ | ; विडियो की सहायता से हिन्दी सीखें<ref>साभार- यू-ट्यूब और Edx Hindi</ref> | ||
+ | {| style="border:1px #ccc solid; padding:10px; background:#000; border-radius:7px;" | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | {{#widget:YouTube|id=pzgIWBY5LL4}} | ||
+ | |} | ||
− | + | {{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1|माध्यमिक=|पूर्णता=|शोध=}} | |
− | {{लेख प्रगति | + | ==टीका-टिप्पणी और संदर्भ== |
− | |आधार= | + | <references/> |
− | |प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1 | + | ==बाहरी कड़ियाँ== |
− | |माध्यमिक= | + | *[http://www.sanskritonline.net/Sanskrit-Lessons-Online/sanskrit-lessons-in-hindi/hindi-varnamala संस्कृत वर्णमाला] |
− | |पूर्णता= | ||
− | |शोध= | ||
− | }} | ||
− | |||
==संबंधित लेख== | ==संबंधित लेख== | ||
− | {{व्याकरण}} | + | {{देवनागरी वर्णमाला}}{{व्याकरण}} |
+ | [[Category:हिन्दी भाषा]][[Category:भाषा कोश]] | ||
+ | [[Category:व्याकरण]][[Category:देवनागरी वर्णमाला]] | ||
__INDEX__ | __INDEX__ | ||
− | + | __NOTOC__ | |
− |
Latest revision as of 14:01, 29 November 2016
devanagari varnamala ke samast varnoan ko vyakaran mean do bhagoan mean vibhakt kiya gaya hai- svar aur vyanjan.
varnamala
svar | a, a, i, ee, u, oo, rri, e, ai, o, au |
anusvar | aan |
visarg- | a: |
kanthay | k, kh, g, gh, n |
talavy | ch, chh, j, jh, n |
moordhany | t, th, d, dh, n, d, dh |
danty | t, th, d, dh, n |
oshthay | p, ph, b, bh, m |
antahsth | y, r, l, v |
sibilaiant | sh, sh, s |
mahapran | h (jaise- kh, dh, bh) |
grihit | z, f, aau |
sanyukt vyanjan | ksh, tr, jn, shr |
svar
mukhy lekh : svar (vyakaran)
- jin varnoan ka uchcharan karate samay saans, kanth, talu adi sthanoan se bina ruke hue nikalati hai, unhean 'svar' kaha jata hai.
vyanjan
mukhy lekh : vyanjan (vyakaran)
- jin varnoan ka uchcharan karate samay saans kanth, talu adi sthanoan se rukakar nikalati hai, unhean 'vyanjan' kaha jata hai.
- pray: vyanjanoan ka uchcharan svar ki sahayata se kiya jata hai.
vidiyo
- vidiyo ki sahayata se hindi sikhean[1]
|
|
|
|
|
|
tika-tippani aur sandarbh
- ↑ sabhar- yoo-tyoob aur Edx Hindi
bahari k diyaan
sanbandhit lekh