Difference between revisions of "गिरिव्रज (मगध की राजधानी)"
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
Line 1: | Line 1: | ||
+ | {{बहुविकल्प|बहुविकल्पी शब्द=गिरिव्रज|लेख का नाम=गिरिव्रज (बहुविकल्पी)}} | ||
+ | |||
'''गिरिव्रज''' [[मगध]] की प्राचीन राजधानी, जिसे राजगृह भी कहते थे। [[केकय देश|केकय]] के [[गिरिव्रज (केकय की राजधानी)|गिरिव्रज]] से इस गिरिव्रज को भिन्न करने के लिए इसे "मगध का गिरिव्रज" कहते थे।<ref>सेक्रेड बुक्स ऑव दी ईस्ट-13, पृ. 150</ref><ref name="aa">{{पुस्तक संदर्भ |पुस्तक का नाम=ऐतिहासिक स्थानावली|लेखक=विजयेन्द्र कुमार माथुर|अनुवादक= |आलोचक= |प्रकाशक=राजस्थान हिन्दी ग्रंथ अकादमी, जयपुर|संकलन= |संपादन= |पृष्ठ संख्या=288|url=}}</ref> वर्तमान समय में यह [[बिहार]] का प्रसिद्ध शहर एवं अधिसूचित क्षेत्र है। | '''गिरिव्रज''' [[मगध]] की प्राचीन राजधानी, जिसे राजगृह भी कहते थे। [[केकय देश|केकय]] के [[गिरिव्रज (केकय की राजधानी)|गिरिव्रज]] से इस गिरिव्रज को भिन्न करने के लिए इसे "मगध का गिरिव्रज" कहते थे।<ref>सेक्रेड बुक्स ऑव दी ईस्ट-13, पृ. 150</ref><ref name="aa">{{पुस्तक संदर्भ |पुस्तक का नाम=ऐतिहासिक स्थानावली|लेखक=विजयेन्द्र कुमार माथुर|अनुवादक= |आलोचक= |प्रकाशक=राजस्थान हिन्दी ग्रंथ अकादमी, जयपुर|संकलन= |संपादन= |पृष्ठ संख्या=288|url=}}</ref> वर्तमान समय में यह [[बिहार]] का प्रसिद्ध शहर एवं अधिसूचित क्षेत्र है। | ||
Revision as of 13:44, 13 August 2014
chitr:Disamb2.jpg girivraj | ek bahuvikalpi shabd hai any arthoan ke lie dekhean:- girivraj (bahuvikalpi) |
girivraj magadh ki prachin rajadhani, jise rajagrih bhi kahate the. kekay ke girivraj se is girivraj ko bhinn karane ke lie ise "magadh ka girivraj" kahate the.[1][2] vartaman samay mean yah bihar ka prasiddh shahar evan adhisoochit kshetr hai.
- valmiki ramayan ke balakand[3] mean girivraj ki paanch paha diyoan ka ullekh hai-
'chakrepuravaranraja vasurnam girivrajamh. esha vasumati napavasostasy mahatpan:, ete shailavara: panch prakashante samantat:.'
uparokt ullekh ke anusar is nagar ko 'vasu' namak raja ne basaya tha.
- mahabharat kal mean girivraj mean magadh naresh jarasandh ki rajadhani thi-
'tane ruddha hi rajan: sarve jitva girivraje'[4]
arthath 'jarasandh ne sab rajaoan ko jitakar girivraj mean kaid kar liya hai.'[5]
'bhramayitva shatagunamekonan yet bharat, gadakshipta balavata magadhen girivranjath.'
arthath 'shrikrishna ke oopar akraman karane ke lie balavan magadharaj jarasandh ne apani gada ninyanabe bar ghumakar girivraj se [6] phaianki.
- sanbhavat: magadh ka girivraj, kekay desh ke isi nam ke nagar ke nivasiyoan dvara ramayan kal ke pashchath basaya gaya hoga.[2]
- sauandaranand[7] mean kapilavastu ki tulana ashvaghosh ne girivraj se ki hai-
'saridvistirnaparikhan spashtaanchitamahapathamh, shailakalpamahavapran girivrajamiva paramh.'
- girivraj ke any nam 'rajagrih', 'magadhapur', 'barhadrathapur', 'bianvisarapuri', 'vasumati' adi prachin sahity mean prapt haian.
- REDIRECTsaancha:inhean bhi dekhean
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
- ↑ sekred buks aauv di eest-13, pri. 150
- ↑ 2.0 2.1 aitihasik sthanavali |lekhak: vijayendr kumar mathur |prakashak: rajasthan hindi granth akadami, jayapur |prishth sankhya: 288 |
- ↑ balakand 1, 38-39
- ↑ mahabharat sabhaparv, 14, 63
- ↑ mahabharat sabhaparv
- ↑ 99 yojan door mathura ki or
- ↑ sauandaranand 1, 42