Difference between revisions of "अक्षर"

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
[unchecked revision][unchecked revision]
m (Text replace - "==टीका टिप्पणी और संदर्भ==" to "{{संदर्भ ग्रंथ}} ==टीका टिप्पणी और संदर्भ==")
Line 2: Line 2:
 
|हिन्दी=जिसका कभी नाश न हो, अविनाशी, स्थिर, नित्य, परमात्मा, महादेव, [[विष्णु]], आत्मा, आकाश, मोक्ष, मूल प्रकृति, अव्यक्त, श्वास के एक आघात में उच्चरित ध्वनि इकाई, स्वर या स्वरसहित व्यंजन या व्यंजनसहित स्वर, स्थिर, ब्रह्म, [[शिव]]।  
 
|हिन्दी=जिसका कभी नाश न हो, अविनाशी, स्थिर, नित्य, परमात्मा, महादेव, [[विष्णु]], आत्मा, आकाश, मोक्ष, मूल प्रकृति, अव्यक्त, श्वास के एक आघात में उच्चरित ध्वनि इकाई, स्वर या स्वरसहित व्यंजन या व्यंजनसहित स्वर, स्थिर, ब्रह्म, [[शिव]]।  
 
|व्याकरण=[[विशेषण]], पुल्लिंग
 
|व्याकरण=[[विशेषण]], पुल्लिंग
|उदाहरण= '''अक्षर''' जो लैटिन भाषा के शब्द से बना है तथा जिसका अर्थ 'कार्य' करने वाला अर्थात कर्ता' है।
+
|उदाहरण= देवनागरी में कुल 52 '''अक्षर''' हैं, जिसमें 14 स्वर और 38 व्यंजन हैं।
 
|विशेष='''अक्षर''' (लाक्षणिक) लिपि के रूप में भी प्रयोग होता है। जैसे-[[देवनागरी लिपि|देवनागरी]] '''अक्षर''', अरबी '''अक्षर'''
 
|विशेष='''अक्षर''' (लाक्षणिक) लिपि के रूप में भी प्रयोग होता है। जैसे-[[देवनागरी लिपि|देवनागरी]] '''अक्षर''', अरबी '''अक्षर'''
 
|पर्यायवाची=अंक, आखर, वर्ण, हर्फ़
 
|पर्यायवाची=अंक, आखर, वर्ण, हर्फ़

Revision as of 10:17, 19 May 2012

hindi jisaka kabhi nash n ho, avinashi, sthir, nity, paramatma, mahadev, vishnu, atma, akash, moksh, mool prakriti, avyakt, shvas ke ek aghat mean uchcharit dhvani ikaee, svar ya svarasahit vyanjan ya vyanjanasahit svar, sthir, brahm, shiv.
-vyakaran    visheshan, pulliang
-udaharan  
(shabd prayog)  
 devanagari mean kul 52 akshar haian, jisamean 14 svar aur 38 vyanjan haian.
-vishesh    akshar (lakshanik) lipi ke roop mean bhi prayog hota hai. jaise-devanagari akshar, arabi akshar
-vilom  
-paryayavachi    aank, akhar, varn, harf
sanskrit [a+kshar] akshar (vikramorvashiyamh), avinashi, anashvar-[1], [2], sthir, dridh

aksharah- shiv, vishnu akshar- (k) varnamala ka ek akshar-aksharanamakarasmi-[3] adi. (kh) koee ek dhvani-ekaksharan paran brahm-[4]. (g) ek ya anek varn, samashtirup se bhasha-pratishedhaksharaviklavabhiramamh-[5], dastavej, likhavat, avinashi atma, brahm, pani, akash, paramanand, moksh

any granth
sanbandhit shabd
sanbandhit lekh
any bhashaoan me
bhasha asamiya u diya urdoo kann d kashmiri koankani gujarati
shabd barn, akhar, akshar barn (akhyar) harf akshar achhur, harooph akshar, varn
bhasha dogari tamil telugu nepali panjabi baangla bodo
shabd eluttu aksharamu akkhar varn (rn), akshar (kkh)
bhasha manipuri marathi malayalam maithili santhali siandhi aangrezi
shabd svar, varn, shabd aksharan akharu

any shabdoan ke arth ke lie dekhean shabd sandarbh kosh

tika tippani aur sandarbh

  1. ku. 3/50
  2. bhagavadh-gita 15/16
  3. bhagavadh-gita 10/33 tryakshar
  4. manusmriti 2/83
  5. shakuntala natak 3/25