भरतानुज लछिमन पुनि भेंटे: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
('{{सूचना बक्सा पुस्तक |चित्र=Sri-ramcharitmanas.jpg |चित्र का नाम=रा...' के साथ नया पृष्ठ बनाया) |
No edit summary |
||
Line 31: | Line 31: | ||
{{poemopen}} | {{poemopen}} | ||
<poem> | <poem> | ||
; | ;चौपाई | ||
उतरि कहेउ प्रभु पुष्पकहि तुम्ह कुबेर पहिं जाहु। | उतरि कहेउ प्रभु पुष्पकहि तुम्ह कुबेर पहिं जाहु। | ||
प्रेरित राम चलेउ सो हरषु बिरहु अति ताहु॥4 ख॥ | प्रेरित राम चलेउ सो हरषु बिरहु अति ताहु॥4 ख॥ | ||
Line 40: | Line 40: | ||
{{लेख क्रम4| पिछला=पुनि प्रभु हरषि सत्रुहन |मुख्य शीर्षक=रामचरितमानस |अगला=प्रभु बिलोकि हरषे पुरबासी}} | {{लेख क्रम4| पिछला=पुनि प्रभु हरषि सत्रुहन |मुख्य शीर्षक=रामचरितमानस |अगला=प्रभु बिलोकि हरषे पुरबासी}} | ||
''' | |||
'''चौपाई'''- मात्रिक सम [[छन्द]] का भेद है। [[प्राकृत]] तथा [[अपभ्रंश]] के 16 मात्रा के वर्णनात्मक छन्दों के आधार पर विकसित [[हिन्दी]] का सर्वप्रिय और अपना छन्द है। [[तुलसीदास|गोस्वामी तुलसीदास]] ने [[रामचरितमानस]] में चौपाई छन्द का बहुत अच्छा निर्वाह किया है। चौपाई में चार चरण होते हैं, प्रत्येक चरण में 16-16 मात्राएँ होती हैं तथा अन्त में गुरु होता है। | |||
{{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक2 |माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }} | {{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक2 |माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }} |
Latest revision as of 08:46, 4 June 2016
भरतानुज लछिमन पुनि भेंटे
| |
कवि | गोस्वामी तुलसीदास |
मूल शीर्षक | रामचरितमानस |
मुख्य पात्र | राम, सीता, लक्ष्मण, हनुमान, रावण आदि |
प्रकाशक | गीता प्रेस गोरखपुर |
शैली | सोरठा, चौपाई, छन्द और दोहा |
संबंधित लेख | दोहावली, कवितावली, गीतावली, विनय पत्रिका, हनुमान चालीसा |
काण्ड | उत्तरकाण्ड |
उतरि कहेउ प्रभु पुष्पकहि तुम्ह कुबेर पहिं जाहु। |
- भावार्थ
फिर लक्ष्मणजी शत्रुघ्नजी से गले लगकर मिले और इस प्रकार विरह से उत्पन्न दुःसह दुःख का नाश किया। फिर भाई शत्रुघ्नजी सहित भरत जी ने सीता जी के चरणों में सिर नवाया और परम सुख प्राप्त किया॥1॥
left|30px|link=पुनि प्रभु हरषि सत्रुहन|पीछे जाएँ | भरतानुज लछिमन पुनि भेंटे | right|30px|link=प्रभु बिलोकि हरषे पुरबासी|आगे जाएँ |
चौपाई- मात्रिक सम छन्द का भेद है। प्राकृत तथा अपभ्रंश के 16 मात्रा के वर्णनात्मक छन्दों के आधार पर विकसित हिन्दी का सर्वप्रिय और अपना छन्द है। गोस्वामी तुलसीदास ने रामचरितमानस में चौपाई छन्द का बहुत अच्छा निर्वाह किया है। चौपाई में चार चरण होते हैं, प्रत्येक चरण में 16-16 मात्राएँ होती हैं तथा अन्त में गुरु होता है।
|
|
|
|
|
टीका टिप्पणी और संदर्भ
संबंधित लेख