देहउँ श्राप कि मरिहउँ जाई: Difference between revisions

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
[unchecked revision][unchecked revision]
('{{सूचना बक्सा पुस्तक |चित्र=Sri-ramcharitmanas.jpg |चित्र का नाम=रा...' के साथ नया पृष्ठ बनाया)
 
m (Text replacement - " जगत " to " जगत् ")
 
Line 32: Line 32:
<poem>
<poem>
;चौपाई
;चौपाई
देहउँ श्राप कि मरिहउँ जाई। जगत मोरि उपहास कराई॥
देहउँ श्राप कि मरिहउँ जाई। जगत् मोरि उपहास कराई॥
बीचहिं पंथ मिले दनुजारी। संग रमा सोइ राजकुमारी॥
बीचहिं पंथ मिले दनुजारी। संग रमा सोइ राजकुमारी॥
</poem>
</poem>
{{poemclose}}
{{poemclose}}
;भावार्थ-
;भावार्थ-
(मन में सोचते जाते थे -) जाकर या तो शाप दूँगा या प्राण दे दूँगा। उन्होंने जगत में मेरी हँसी कराई। दैत्यों के शत्रु भगवान हरि उन्हें बीच रास्ते में ही मिल गए। साथ में लक्ष्मी और वही राजकुमारी थीं।
(मन में सोचते जाते थे -) जाकर या तो शाप दूँगा या प्राण दे दूँगा। उन्होंने जगत् में मेरी हँसी कराई। दैत्यों के शत्रु भगवान हरि उन्हें बीच रास्ते में ही मिल गए। साथ में लक्ष्मी और वही राजकुमारी थीं।


{{लेख क्रम4| पिछला=पुनि जल दीख रूप निज पावा |मुख्य शीर्षक=रामचरितमानस |अगला=बोले मधुर बचन सुरसाईं}}
{{लेख क्रम4| पिछला=पुनि जल दीख रूप निज पावा |मुख्य शीर्षक=रामचरितमानस |अगला=बोले मधुर बचन सुरसाईं}}

Latest revision as of 13:47, 30 June 2017

देहउँ श्राप कि मरिहउँ जाई
कवि गोस्वामी तुलसीदास
मूल शीर्षक रामचरितमानस
मुख्य पात्र राम, सीता, लक्ष्मण, हनुमान, रावण आदि
प्रकाशक गीता प्रेस गोरखपुर
भाषा अवधी भाषा
शैली सोरठा, चौपाई, छंद और दोहा
संबंधित लेख दोहावली, कवितावली, गीतावली, विनय पत्रिका, हनुमान चालीसा
काण्ड बालकाण्ड
चौपाई

देहउँ श्राप कि मरिहउँ जाई। जगत् मोरि उपहास कराई॥
बीचहिं पंथ मिले दनुजारी। संग रमा सोइ राजकुमारी॥

भावार्थ-

(मन में सोचते जाते थे -) जाकर या तो शाप दूँगा या प्राण दे दूँगा। उन्होंने जगत् में मेरी हँसी कराई। दैत्यों के शत्रु भगवान हरि उन्हें बीच रास्ते में ही मिल गए। साथ में लक्ष्मी और वही राजकुमारी थीं।


left|30px|link=पुनि जल दीख रूप निज पावा|पीछे जाएँ देहउँ श्राप कि मरिहउँ जाई right|30px|link=बोले मधुर बचन सुरसाईं|आगे जाएँ

चौपाई- मात्रिक सम छन्द का भेद है। प्राकृत तथा अपभ्रंश के 16 मात्रा के वर्णनात्मक छन्दों के आधार पर विकसित हिन्दी का सर्वप्रिय और अपना छन्द है। गोस्वामी तुलसीदास ने रामचरितमानस में चौपाई छन्द का बहुत अच्छा निर्वाह किया है। चौपाई में चार चरण होते हैं, प्रत्येक चरण में 16-16 मात्राएँ होती हैं तथा अन्त में गुरु होता है।


पन्ने की प्रगति अवस्था
आधार
प्रारम्भिक
माध्यमिक
पूर्णता
शोध

टीका टिप्पणी और संदर्भ

संबंधित लेख