सौरज धीरज तेहि रथ चाका
sauraj dhiraj tehi rath chaka
| |
kavi | gosvami tulasidas |
mool shirshak | 'ramacharitamanas' |
mukhy patr | ram, sita, lakshman, hanuman, ravan adi. |
prakashak | gita pres gorakhapur |
shaili | doha, chaupaee, chhand aur soratha |
sanbandhit lekh | dohavali, kavitavali, gitavali, vinay patrika, hanuman chalisa |
kand | lankakand |
sabhi (7) kand kramash: | balakand, ayodhya kand, aranyakand, kishkiandha kand, suandarakand, lankakand, uttarakand |
sauraj dhiraj tehi rath chaka. saty sil dridh dhvaja pataka॥ |
- bhavarth
shaury aur dhairy us rath ke pahie haian. saty aur shil (sadachar) usaki majaboot dhvaja aur pataka haian. bal, vivek, dam (iandriyoan ka vash mean hona) aur paropakar- ye char usake gho de haian, jo kshama, daya aur samata roopi dori se rath mean jo de hue haian॥3॥
left|30px|link=nath n rath nahi tan pad trana|pichhe jaean | sauraj dhiraj tehi rath chaka | right|30px|link=ees bhajanu sarathi sujana|age jaean |
chaupaee- matrik sam chhand ka bhed hai. prakrit tatha apabhransh ke 16 matra ke varnanatmak chhandoan ke adhar par vikasit hindi ka sarvapriy aur apana chhand hai. gosvami tulasidas ne ramacharitamanas mean chaupaee chhand ka bahut achchha nirvah kiya hai. chaupaee mean char charan hote haian, pratyek charan mean 16-16 matraean hoti haian tatha ant mean guru hota hai.
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
pustak- shriramacharitamanas (lankakand) |prakashak- gitapres, gorakhapur |sankalan- bharat diskavari pustakalay|prishth sankhya-440
sanbandhit lekh