अरुन पानि नख करज मनोहर
arun pani nakh karaj manohar
| |
kavi | gosvami tulasidas |
mool shirshak | ramacharitamanas |
mukhy patr | ram, sita, lakshman, hanuman, ravan adi |
prakashak | gita pres gorakhapur |
shaili | soratha, chaupaee, chhand aur doha |
sanbandhit lekh | dohavali, kavitavali, gitavali, vinay patrika, hanuman chalisa |
kand | uttarakand |
sabhi (7) kand kramash: | balakand, ayodhya kand, aranyakand, kishkiandha kand, suandarakand, lankakand, uttarakand |
arun pani nakh karaj manohar. bahu bisal bibhooshan suandar॥ |
- bhavarth
lal-lal hatheliyaan, nakh aur aanguliyaan man ko harane vale haian aur vishal bhujaoan par suandar abhooshan haian. balasianh (sianh ke bachche) ke se kandhe aur shankh ke saman (tin rekhaoan se yukt) gala hai. suandar thuddi hai aur mukh to chhavi ki sima hi hai॥1॥
left|30px|link=rekha tray suandar udar|pichhe jaean | arun pani nakh karaj manohar | right|30px|link=kalabal bachan adhar arunare|age jaean |
chaupaee- matrik sam chhand ka bhed hai. prakrit tatha apabhransh ke 16 matra ke varnanatmak chhandoan ke adhar par vikasit hindi ka sarvapriy aur apana chhand hai. gosvami tulasidas ne ramacharitamanas mean chaupaee chhand ka bahut achchha nirvah kiya hai. chaupaee mean char charan hote haian, pratyek charan mean 16-16 matraean hoti haian tatha ant mean guru hota hai.
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
pustak- shriramacharitamanas (uttarakand) |prakashak- gitapres, gorakhapur |sankalan- bharat diskavari pustakalay|prishth sankhya-510
sanbandhit lekh