Difference between revisions of "आमेर का क़िला जयपुर"
Jump to navigation
Jump to search
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
m (Text replace - "Category:जयपुर के पर्यटन स्थल" to "==अन्य लिंक== {{जयपुर के पर्यटन स्थल}} Category:जयपुर के पर्यटन स्थल") |
रिंकू बघेल (talk | contribs) |
||
(28 intermediate revisions by 11 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
− | + | {{सूचना बक्सा ऐतिहासिक इमारत | |
− | [[जयपुर]] | + | |चित्र=Amber-Fort-Jaipur-2.jpg |
+ | |चित्र का नाम=आमेर क़िला | ||
+ | |विवरण=हिन्दू और फ़ारसी शैली के मिश्रित स्वरूप का यह क़िला देश में अपना एक विशिष्ट स्थान रखता है। | ||
+ | |राज्य=[[राजस्थान]] | ||
+ | |नगर=[[जयपुर]] | ||
+ | |निर्माता= | ||
+ | |स्वामित्व=राजस्थान सरकार | ||
+ | |प्रबंधक= | ||
+ | |निर्माण=[[मानसिंह|राजा मानसिंह]] और [[जयसिंह|सवाई जयसिंह]] | ||
+ | |वास्तुकार= | ||
+ | |वास्तु शैली= | ||
+ | |पुन: निर्माण= | ||
+ | |स्थापना=1592 ई. | ||
+ | |पुन: स्थापना= | ||
+ | |भौगोलिक स्थिति=26° 59′ 9.24″ उत्तर, 75° 51′ 2.52″ पूर्व | ||
+ | |मार्ग स्थिति=[[दिल्ली]]-[[जयपुर]] राजमार्ग की जंगली पहाड़ियों के बीच अपनी विशाल प्राचीरों सहित नीचे माओटा झील के पानी में छवि दिखाता हुआ खड़ा है। | ||
+ | |प्रसिद्धि=दीवाने ख़ास और शीश महल पर्यटकों के आकर्षण का विशेष केन्द्र है। | ||
+ | |एस.टी.डी. कोड= | ||
+ | |मानचित्र लिंक= | ||
+ | |संबंधित लेख= | ||
+ | |शीर्षक 1= | ||
+ | |पाठ 1= | ||
+ | |शीर्षक 2= | ||
+ | |पाठ 2= | ||
+ | |अन्य जानकारी=महल के मुख्य द्वार के बाहर [[कछवाहा वंश|कछवाहा]] राजाओं की कुल देवी शिला माता का मंदिर है। | ||
+ | |बाहरी कड़ियाँ= | ||
+ | |अद्यतन={{अद्यतन|18:46, 2 फ़रवरी 2015 (IST)}} | ||
+ | }} | ||
+ | '''आमेर का क़िला''' ([[अंग्रेज़ी]]: ''Amer Fort'') [[राजस्थान]] के [[जयपुर]] में स्थित एक ऐतिहासिक नगर [[आमेर]] में [[राजपूत]] [[वास्तुकला]] का अद़भुत उदाहरण है। आमेर का क़िला [[दिल्ली]] - [[जयपुर]] राजमार्ग की जंगली पहाड़ियों के बीच अपनी विशाल प्राचीरों सहित नीचे माओटा झील के पानी में छवि दिखाता हुआ खड़ा है। प्राचीन काल में अम्बावती और अम्बिबकापुर के नाम से आमेर कछवाह राजाओं की राजधानी रहा है। | ||
+ | ==विशेषताएँ== | ||
+ | *आमेर क़िले के राजमहलों का निर्माण मिर्जा [[मानसिंह|राजा मानसिंह]] ने करवाया था। | ||
+ | *[[जयसिंह|सवाई जयसिंह]] ने इसमें कुछ नये भवनों का निर्माण करवाया। | ||
+ | *हिन्दू और फ़ारसी शैली के मिश्रित स्वरूप का यह क़िला देश में अपना एक विशिष्ट स्थान रखता है। | ||
+ | *दीवान ए आम या जनता के दरबार का कक्ष महल के अंदर है और दीवान एक ख़ास या निजी श्रोताओं का कमरा और सुख निवास भी महल के अंदर है जहाँ वातानुकूलन के प्रयोजन हेतु पानी के झिरियों से गुजरती हुई ठण्डी हवा बहती है। | ||
+ | *महल के मुख्य द्वार के बाहर [[कछवाहा वंश|कछवाहा]] राजाओं की कुल देवी शिला माता का मंदिर है। | ||
+ | *महल में घुसते ही 20 खम्भों का राजपूत भवन शैली पर सफ़ेद संगमरमर व लाल पत्थर का बना दीवाने आम है। | ||
+ | *दीवाने ख़ास और शीश महल पर्यटकों के आकर्षण का विशेष केन्द्र है। | ||
+ | *महल में मावठा झील से आती ठण्डी हवाओं का आनन्द लेने के लिये सुख निवास भी स्थित है। | ||
+ | *रानियों के लिये अनेक निजी कक्ष भी निर्मित है। | ||
+ | *रानियों के निजी कक्षों में जालीदार परदों के साथ खिड़कियाँ हैं ताकि राज परिवार की महिलाऐं शाही दरबार में होने वाली कारवाइयों को गोपनीयता पूर्वक देख सकें। | ||
− | == | + | {{लेख प्रगति |आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1 |माध्यमिक=|पूर्णता= |शोध=}} |
− | {{ | + | ==वीथिका== |
+ | <gallery> | ||
+ | चित्र:Jaipur-Amber-Fort.jpg|अम्बर क़िला, [[जयपुर]] | ||
+ | चित्र:Amber-Fort.jpg|आमेर क़िला, [[जयपुर]] | ||
+ | चित्र:Amber-Fort-Rajasthan.jpg|आमेर का क़िला, [[जयपुर]] (1860) | ||
+ | चित्र:Amber-Fort-Rajasthan-1.jpg|आमेर का क़िला, [[जयपुर]] (1867) | ||
+ | चित्र:Amer-Fort.jpg|आमेर क़िला, [[जयपुर]] | ||
+ | चित्र:Amer-Fort-Jaipur.jpg|आमेर का क़िला, [[जयपुर]] | ||
+ | चित्र:Amer-Fort-Jaipur-5.jpg|आमेर के क़िले की यात्रा करते हुए सैलानी, [[जयपुर]] | ||
+ | चित्र:Amer-Fort-Jaipur-6.jpg|आमेर का क़िला, [[जयपुर]] | ||
+ | चित्र:Amer-Fort-Jaipur-7.jpg|आमेर के क़िले का प्रवेश द्वार, [[जयपुर]] | ||
+ | </gallery> | ||
+ | ==संबंधित लेख== | ||
+ | {{राजस्थान के पर्यटन स्थल}}{{भारत के दुर्ग}} | ||
+ | [[Category:राजस्थान]] | ||
[[Category:जयपुर के पर्यटन स्थल]] | [[Category:जयपुर के पर्यटन स्थल]] | ||
− | [[Category: | + | [[Category:राजस्थान के पर्यटन स्थल]] |
− | [[Category:पर्यटन कोश]] | + | [[Category:भारत के दुर्ग]][[Category:स्थापत्य कला]][[Category:ऐतिहासिक स्थल]][[Category:कला कोश]][[Category:पर्यटन कोश]][[Category:इतिहास कोश]] |
+ | [[Category:जयपुर]] | ||
__INDEX__ | __INDEX__ |
Latest revision as of 11:30, 16 July 2017
amer ka qila jayapur
| |
vivaran | hindoo aur farasi shaili ke mishrit shvaroop ka yah qila desh mean apana ek vishishht shthan rakhata hai. |
rajy | rajasthan |
nagar | jayapur |
svamitv | rajasthan sarakar |
nirman | raja manasianh aur savaee jayasianh |
sthapana | 1592 ee. |
bhaugolik sthiti | 26° 59′ 9.24″ uttar, 75° 51′ 2.52″ poorv |
marg sthiti | dilli-jayapur rajamarg ki jangali paha diyoan ke bich apani vishal prachiroan sahit niche maota jhil ke pani mean chhavi dikhata hua kh da hai. |
prasiddhi | divane khas aur shish mahal paryatakoan ke akarshan ka vishesh kenhdr hai. |
any janakari | mahal ke mukhhy dvar ke bahar kachhavaha rajaoan ki kul devi shila mata ka mandir hai. |
adyatan | 18:46, 2 faravari 2015 (IST)
|
amer ka qila (aangrezi: Amer Fort) rajasthan ke jayapur mean sthit ek aitihasik nagar amer mean rajapoot vastukala ka ad़bhut udaharan hai. amer ka qila dilli - jayapur rajamarg ki jangali paha diyoan ke bich apani vishal prachiroan sahit niche maota jhil ke pani mean chhavi dikhata hua kh da hai. prachin kal mean amhbavati aur ambibakapur ke nam se amer kachhavah rajaoan ki rajadhani raha hai.
visheshataean
- amer qile ke rajamahaloan ka nirman mirja raja manasianh ne karavaya tha.
- savaee jayasianh ne isamean kuchh naye bhavanoan ka nirman karavaya.
- hindoo aur farasi shaili ke mishrit shvaroop ka yah qila desh mean apana ek vishishht shthan rakhata hai.
- divan e am ya janata ke darabar ka kaksh mahal ke aandar hai aur divan ek khas ya niji shrotaoan ka kamara aur sukh nivas bhi mahal ke aandar hai jahaan vatanukoolan ke prayojan hetu pani ke jhiriyoan se gujarati huee thanhdi hava bahati hai.
- mahal ke mukhhy dvar ke bahar kachhavaha rajaoan ki kul devi shila mata ka mandir hai.
- mahal mean ghusate hi 20 khamhbhoan ka rajapoot bhavan shaili par safed sangamaramar v lal paththar ka bana divane am hai.
- divane khas aur shish mahal paryatakoan ke akarshan ka vishesh kenhdr hai.
- mahal mean mavatha jhil se ati thanhdi havaoan ka ananhd lene ke liye sukh nivas bhi sthit hai.
- raniyoan ke liye anek niji kaksh bhi nirmit hai.
- raniyoan ke niji kakshoan mean jalidar paradoan ke sath khi dakiyaan haian taki raj parivar ki mahilaaian shahi darabar mean hone vali karavaiyoan ko gopaniyata poorvak dekh sakean.
|
|
|
|
|
vithika
- chitr:Jaipur-Amber-Fort.jpg
ambar qila, jayapur
- chitr:Amber-Fort.jpg
amer qila, jayapur
- chitr:Amber-Fort-Rajasthan.jpg
amer ka qila, jayapur (1860)
- chitr:Amber-Fort-Rajasthan-1.jpg
amer ka qila, jayapur (1867)
- chitr:Amer-Fort.jpg
amer qila, jayapur
- chitr:Amer-Fort-Jaipur.jpg
amer ka qila, jayapur
- chitr:Amer-Fort-Jaipur-5.jpg
amer ke qile ki yatra karate hue sailani, jayapur
- chitr:Amer-Fort-Jaipur-6.jpg
amer ka qila, jayapur
- chitr:Amer-Fort-Jaipur-7.jpg
amer ke qile ka pravesh dvar, jayapur