तारा सिंह
tara sianh
| |
any nam | mastar tara sianh, nanak chand |
janm | janm- 24 joon, 1885 |
janm bhoomi | ravalapindi, panjab[1] |
mrityu | 22 navambar, 1967 |
mrityu sthan | chandigadh |
abhibhavak | bakhshi gopichand tatha mullan devi |
karm bhoomi | bharat |
karm-kshetr | samajik karyakarta |
prasiddhi | kattar sikkh rajaneta |
nagarikata | bharatiy |
dharm | sikkh |
any janakari | tara sianh ne mahatma gaandhi ke 'savinay avajna andolan ka samarthan kiya tha. 1932 ke british sarakar ke 'sampradayik nirnay' ke ve virodhi the. dvitiy vishvayuddh ke samay krips prastav ka bhi unhoanne virodh kiya. |
mastar tara sianh (aangrezi: Tara Singh ; janm- 24 joon, 1885, ravalapindi, panjab[2]; mrityu- 22 navambar, 1967, chandigadh) prasiddh kattar sikkh neta the, jinhoanne pratham vishvayuddh ke samay sikkhoan ko sena mean bharti hone ke lie prerit kiya. isi ke parinamasvaroop british sarakar ne 1919 ee. ke 'indiya ekt' mean muslimoan ki bhaanti sikkhoan ko bhi prithakh sampradayik pratinidhitv pradan kiya tha. tara sianh ek sikkh neta hone ke sath-sath patrakar aur lekhak bhi the. inhoanne rashtrapita mahatma gaandhi ke 'savinay avajna andolan' ka bhi samarthan kiya tha. layalapur ke skool mean pradhan adhyapak ka kary inhoanne kiya tha, jis karan inake nam ke sath 'mastar' shabd hamesha ke lie ju d gaya.
janm
prasiddh sikkh neta mastar tara sianh ka janm 24 joon, 1885 ee. ko british shasan kal mean panjab ke ravalapindi zile ke 'harayal' namak gram mean hua tha. inake pita ka nam bakhshi gopichand tatha mata mullan devi thian. tara sianh ka bachapan ka nam nanak chand tha. unake char bhaee tatha ek bahan thi. pita bakhshi gopichand gaanv ke patavari the.
shiksha
tara sianh ne 17 varsh ki umr mean sikkh dharm ki diksha li aur apana paitrik nivas chho dakar gurudvare mean rahane lage. unaki shiksha ravalapindi aur amritasar mean huee thi. lahaur se tara sianh ne adhyapan kary ka prashikshan liya aur layalapur ke haeeskool mean 15 rupaye masik vetan par pradhan adhyapak ka kam karane lage. yadyapi bad ke jivan mean unaka adhyapan kary se koee sanbandh nahian raha tha, lekin nam ke sath 'mastar' shabd sada ke lie ju d gaya.[3]
mantri tatha adhyaksh
inhoanne pratham vishvayuddh ke samay rajaniti mean pravesh kiya. mastar tara sianh ne sikkhoan ko adhik-se-adhik sankhya mean sena mean bharti hone ki prerana di. isake phalasvaroop yuddh ki samapti par british sarakar ne 1919 ee. ke 'indiya ekt' mean musalamanoan ki bhaanti sikkhoan ko bhi prithakh saanpradayik pratinidhitv pradan kiya. isake bad tara sianh gurudvaroan ke prabandh ke or mu de. 1925 mean gurudvaroan ke prabandh ka naya ekt bana. ve kee bar 'shiromani gurudvara prabandh kameti' ke mantri aur adhyaksh rahe.
vibhinn gatividhiyaan
varsh 1928 ee. ki neharoo kameti ka tara sianh ne virodh kiya, par kaangres ke poorn svatantrata ke prastav ke ve samarthak the. mahatma gaandhi ke 'savinay avajna andolan ka bhi unhoanne samarthan kiya. 1932 ke british sarakar ke 'sampradayik nirnay' ke ve virodhi the. dvitiy vishvayuddh ke samay krips prastav ka bhi unhoanne virodh kiya. yuddh ke bad shimala sammelan mean mastar tara sianh ka kahana tha ki- "bharat ko avibhajy rahana chahie. parantu yadi pakistan ki maang svikar ki jati hai to sikkhoan ka bhi ek svatantr rajy banaya jae."[3]
prithakh rajy ki maang
svatantra ke bad tara sianh ne prithakh panjabi bhashi rajy banane ke lie aandolan kiya. 1952 ke pratham nirvachan ke samay ve kaangres kary samiti se panjabi bhashi pradesh ke nirman aur panjabi vishvavidyalay ki sthapana ka nirnay karane mean saphal hue. bad mean isake lie unhoanne 15 agast, 1961 se amaran anashan kiya, jo 43 din ke bad toota. dhire-dhire unake netritv ka prabhav ghatane laga aur panjabi pradesh unake nidhan ke bad hi ban saka.
nidhan
mastar tara sianh ne vibhinn aandolanoan mean anek bar jel ki yatraean kian. ek kattar sikkh neta hone ke sath-sath ve patrakar aur lekhak bhi the. 22 navanbar, 1967 ko chandigadh ke ek aspatal mean unaka nidhan hua.
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh