Difference between revisions of "प्रथम स्वतन्त्रता संग्राम की मुख्य घटनाएँ"
Jump to navigation
Jump to search
[unchecked revision] | [unchecked revision] |
रिंकू बघेल (talk | contribs) ('लॉर्ड कैनिंग के गवर्नर-जनरल के रूप में शासन करने...' के साथ नया पृष्ठ बनाया) |
रिंकू बघेल (talk | contribs) |
||
Line 1: | Line 1: | ||
− | [[लॉर्ड कैनिंग]] के [[गवर्नर-जनरल]] के रूप में शासन करने के दौरान ही [[1857]] ई. की महान क्रान्ति हुई। इस क्रान्ति का आरम्भ [[10 मई]], 1857 ई. को [[मेरठ]] से हुआ, जो धीरे-धीरे [[कानपुर]], [[बरेली]], [[झांसी]], [[दिल्ली]], [[अवध]] आदि स्थानों पर फैल गया। इस क्रान्ति की शुरुआत तो एक सैन्य विद्रोह के रूप में हुई, परन्तु कालान्तर में उसका स्वरूप बदल कर ब्रिटिश सत्ता के विरुद्ध एक जनव्यापी विद्रोह के रूप में हो गया, जिसे [[भारत]] का | + | [[लॉर्ड कैनिंग]] के [[गवर्नर-जनरल]] के रूप में शासन करने के दौरान ही [[1857]] ई. की महान क्रान्ति हुई। इस क्रान्ति का आरम्भ [[10 मई]], 1857 ई. को [[मेरठ]] से हुआ, जो धीरे-धीरे [[कानपुर]], [[बरेली]], [[झांसी]], [[दिल्ली]], [[अवध]] आदि स्थानों पर फैल गया। इस क्रान्ति की शुरुआत तो एक सैन्य विद्रोह के रूप में हुई, परन्तु कालान्तर में उसका स्वरूप बदल कर ब्रिटिश सत्ता के विरुद्ध एक जनव्यापी विद्रोह के रूप में हो गया, जिसे [[भारत]] का [[प्रथम स्वतन्त्रता संग्राम]] कहा गया। प्रथम स्वतन्त्रता संग्राम की प्रमुख घटनाएँ एवं तिथियाँ इस प्रकार हैं-<ref>{{cite web |url=http://www.kranti1857.org/imp_dates_of_revolt.php |title=भारत के प्रथम स्वतन्त्रता संग्राम की मुख्य घटनाएँ व उनकी तिथियाँ। |accessmonthday= 14 फ़रवरी|accessyear= 2017|last= |first= |authorlink= |format= |publisher=www.kranti1857.org |language=हिंदी }}</ref> |
− | |||
− | |||
− | |||
<center> | <center> | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
Line 126: | Line 123: | ||
− | {{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक= | + | {{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1|माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }} |
==टीका टिप्पणी और संदर्भ== | ==टीका टिप्पणी और संदर्भ== | ||
<references/> | <references/> | ||
==संबंधित लेख== | ==संबंधित लेख== | ||
− | {{भारत का विभाजन}} | + | {{भारत का विभाजन}}{{औपनिवेशिक काल}} |
− | {{औपनिवेशिक काल}} | + | [[Category:इतिहास कोश]][[Category:अंग्रेज़ी शासन]][[Category:औपनिवेशिक काल]] |
− | [[Category:इतिहास कोश]] | ||
− | [[Category:अंग्रेज़ी शासन]] | ||
− | [[Category:औपनिवेशिक काल]] | ||
__INDEX__ | __INDEX__ | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ |
Revision as of 11:22, 14 February 2017
l aaurd kainiang ke gavarnar-janaral ke roop mean shasan karane ke dauran hi 1857 ee. ki mahan kranti huee. is kranti ka arambh 10 mee, 1857 ee. ko merath se hua, jo dhire-dhire kanapur, bareli, jhaansi, dilli, avadh adi sthanoan par phail gaya. is kranti ki shuruat to ek sainy vidroh ke roop mean huee, parantu kalantar mean usaka svaroop badal kar british satta ke viruddh ek janavyapi vidroh ke roop mean ho gaya, jise bharat ka pratham svatantrata sangram kaha gaya. pratham svatantrata sangram ki pramukh ghatanaean evan tithiyaan is prakar haian-[1]
pramukh tarikhean 1857 | |
---|---|
8 march | mangal paande ki mrityu. |
aprail | lakhanoo mean 48vaan aandolan. |
10 mee | merath mean kranti aur hatyaean. |
23 mee | agara mean akasmik bhay ki sthiti utpann. |
28 mee | nasirabad mean vidroh. |
30 mee | lakhanoo v madurai mean aandolan. |
31 mee | bharatapur mean sipahi vidroh. |
3 joon | nimach mean vidroh. |
6 joon | kanapur mean kathinaiyoan ki shurooat, ilahabad mean kraanti. |
7 joon | alipur mean vilasan v barnard ka milana. |
8 joon | badali ki saray ka yuddh., jhaansi mean narasanhar. |
11 joon | lakhanoo mean pulis kraanti., ilahabad mean afasar nil ka agaman. |
27 joon | kanapur mean vinash v hatyaean. |
30 joon | lakhanoo rejidensi ko ghera gaya. |
1 julaee | iandaur mean kraanti. |
2 julaee | bakht khan ka dilli agaman. |
4 julaee | lakhanoo mean sar henari lorens ki mrityu. |
5 julaee | janaral barnard ki mrityu. |
7 julaee | hevalok ki sena ka kanapur se nikal jana. |
11 julaee | alavar mean vidroh. |
16 julaee | kanapur ki pratham l daee mean nana sahab ki har. |
5 agast | bashirataganj par hevalok ki jit. |
9 agast | ajamer jel mean vidroh. |
13 agast | kanapur se hevalok ki ravanagi. |
14 agast | j aauॅn nikolasan ka dilli agaman. |
16 agast | bithur mean hevalok ki vijay. |
21 agast | erinapura mean vidroh. |
5 sitambar | jems autram ka kanapur mean agaman. |
8 sitambar | jodhapur lijiyan mean vidroh. |
14 sitambar | dilli par akraman. |
19 sitambar | hevalok v autram ka lakhanoo ki or kooch. |
20 sitambar | dilli par british sarakar ka adhikar. |
21 sitambar | vilayam hadasan ne dilli ke raja ko kaid kiya. |
22 sitambar | hadasan dvara dilli ke rajakumaroan ki maut. |
aktoobar | dhaulapur rajy mean vidroh. |
10 aktoobar | agara ke kraantikariyoan ki parajay. |
15 aktoobar | kota mean vidroh. |
19 navambar | lakhanoo se auratoan v bachchoan ko hataya gaya. |
22 navambar | lakhanoo se british sarakar ka hatana. |
28 navambar | hevalok ki mrityu. |
28 navambar | kanapur ke dvitiy aandolan mean afasar viandham ki har. |
6 disambar | kanapur ke tisare yuddh mean tatya tope ki har. |
1858 | |
1858 | rajapootane ke sikkoan par maharani viktoriya ka nam shuroo. |
6 janavari | fatehagadh par kaimpabel ka phir se adhikar. |
2 march | kaimpabel ka lakhanoo lautana. |
21 march | lakhanoo se aantim kraanti ko mitana. |
3 aprail | jhaansi par british sarakar ka adhikar. |
15 aprail | roo eeya mean british afasar valapol ki har. |
23 aprail | kalapi mean britani afasar roj ka pravesh. |
5 mee | bareli mean kaimpabel ki jit. |
5 joon | maulavi ahamad shah ki mrityu. |
17 joon | jhaansi ki rani lakshmi baee ki mrityu. |
19 joon | gvaliyar ka yuddh. |
1859 | |
29 march | bahadurashah ka rosh. |
18 aprail | tatya tope ki mrityu. |
|
|
|
|
|
tika tippani aur sandarbh
- ↑ bharat ke pratham svatantrata sangram ki mukhy ghatanaean v unaki tithiyaan. (hiandi) www.kranti1857.org. abhigaman tithi: 14 faravari, 2017.
sanbandhit lekh