श्रीधर वेंकटेश केलकर

भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
Jump to navigation Jump to search
shridhar veankatesh kelakar
poora nam shridhar veankatesh kelakar
janm 2 pharavari, 1884
janm bhoomi nagapur, maharashtr
mrityu 10 aprॅl, 1937
karm bhoomi bharat
mukhy rachanaean ashavadi, gaanvasasoo, goandavanatil priyanvada, paraganda, brahmanakanya, bhatakya, vichakshana adi.
prasiddhi marathi vishvakosh ke sanpadak
nagarikata bharatiy
any janakari 1914 mean shridhar veankatesh kelakar ne kaangres ke madras adhiveshan mean bhag liya aur bhasha ke adhar par pradeshoan ke nirman ki maang ki. unhoanne madras ki vijnan kaangres mean bhi bhag liya.
inhean bhi dekhean kavi soochi, sahityakar soochi

shridhar veankatesh kelakar (aangrezi: Shridhar Venkatesh Ketkar, janm- 2 pharavari, 1884, nagapur, mrityu- 10 aprॅl, 1937) prasiddh marathi vishvakosh ke sanpadak the. marathi vishvakosh ko moortaroop dene ke liye unhoanne 1914 mean ek limited kanpani banakar nagapur se yah kary aranbh kiya. parantu sanpadan vyavastha, mudran, prakashan aur grahak banane tak ka sab kam svayan hi kiya.

parichay

prasiddh marathi vishvakosh ke sanpadak d aau. shridhar veankatesh kelakar ka janm 2 pharavari, 1884 ee. ko nagapur ke nikat rayapur mean hua tha. unake pita veankatesh post mastar the aur shridhar ke bachapan mean hi pita ka dehaant ho gaya. amaravati mean apane chacha ke pas rahakar unhoanne shiksha aranbh ki. isi bich maan aur bahan ka bhi dehaant ho jane se shridhar akele p d ge. isalie bi.e. ki pariksha mean asaphal ho jane par unhoanne apani paitrik sanpatti bech di aur 1906 ee. mean amerika chale ge. vahaan unhoanne bi.e. aur em.e. kiya aur maharaja b dauda ki chhatravritti lekar pi.ech.di. kar li. unake shodh ka vishay tha bharat mean jatiyoan ka itihas. isake parishisht mean unhoanne varn aur jati ke maulik bhed par vishesh bal diya. shridhar ko vividh vishayoan ke granth padhane ka shauk bharat mean hi tha. unaki janakari ke karan ve vishvakosh ke nam se pukare jane lage the.


amerika mean bhi unaka adhyayan jari raha. vahaan se lautate samay kelakar kuchh samay ianglaiand mean ruke. vahian unaki bheant jarmani nivasi ku.edith kohan se huee thi, jisane marathi bhasha mean diploma kiya tha. 8 varsh bad 1920 mean unhoanne isi mahila se vivah kiya aur vaidik vidhi se use hiandoo dharm mean sammilit karake usaka nam shilavati rakha.[1]

rachanaean

shridhar veankatesh kelakar ne ek bahut hi aitihasik mahatv ki rachana ki hai, vah hai marathi vishvakosh. marathi vishvakosh ko lekar kelakar ke dimag mean vichar pahale se hi tha. marathi vishvakosh ke lakshy ko pane ke liye unhoanne 1914 mean ek limited kanpani banakar nagapur se is kary ki shurooat kar di aur bad mean ise pune le ge. ve is kary ko 5 varsh mean poora karana chahate the, parantu sanpadan vyavastha, mudran, prakashan aur grahak banane tak ka sab kam unhoanne khud hi kiya. isamean 14-15 varsh ka samay lagane ke bad anukramanika ka 21 va khand 1929 ee. mean prakashit ho saka. 'bharatiy samajashastr' tatha 'nishastraanche rajakaran' namak granthoan ki rachana ki. unaki ek pustak 'hiandutv usaka mooladhar aur bhavishy' prakashit huee. isake atirikt 4 khanndoan mean prachin maharashtr ka itihas likha jisaka pahala khand unake jivan kal mean prakashit ho saka tha. unhoanne 'vidya sevak' namak marathi masik patrika ka sanpadan kiya aur kuchh samay tak ek dainik patr nikala. unhoanne chhh upanyas likhe.

upanyas
  1. ashavadi (1937)
  2. gaanvasasoo (1942)
  3. goandavanatil priyanvada
  4. paraganda (1926)
  5. brahmanakanya (1930)
  6. bhatakya (1938)
  7. vichakshana (1937)
sahityavishayak
  1. maharashtriyaanche kavyaparikshan

gatividhiyaan

amerika se ianglaiand hote hue 1912 mean kelakar bharat ae aur kuchh samay tak kolakata vishvavidyalay mean rajaniti aur arthashastr ke pradhyapak rahe. is bich 'bharatiy arthashastr' aur 'hiandoo vidhi namak do granth aur prakashit hue. 1914 mean unhoanne kaangres ke madras adhiveshan mean bhag liya aur bhasha ke adhar par pradeshoan ke nirman ki maang ki. unhoanne madras ki vijnan kaangres mean bhi bhag liya. yahian unaka sanpark ke.vi.lakshman rav se hua, jinhoanne telugu vishvakosh ka prakashan aranbh kiya tha.

mrityu

d aau. shridhar veankatesh kelakar ka madhumeh rog ke karan 1937 mean nidhan ho gaya.


panne ki pragati avastha
adhar
prarambhik
madhyamik
poornata
shodh

tika tippani aur sandarbh

  1. bharatiy charit kosh |lekhak: liladhar sharma 'parvatiy' |prakashak: shiksha bharati, madarasa rod, kashmiri get, dilli |prishth sankhya: 868 |

sanbandhit lekh


varnamala kramanusar lekh khoj

a   a    i    ee    u    oo    e    ai    o   au    aan    k   kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d   dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr   aah